Libet, Bioton oraz Mostostal Warszawa to kolejne spółki, którym warto się przyjrzeć ze względu na zastrzeżenia, jakie mieli wobec ich raportów za pierwsze półrocze 2018 roku audytorzy. We wcześniejszej analizie opisaliśmy uwagi biegłych rewidentów dotyczące sprawozdań finansowych takich spółek jak Ursus, T-Bull, Enter Air oraz ZM Henryk Kania.
Jak opisano w części pierwszej tego tekstu, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych, okres możliwości publikacji sprawozdań półrocznych spółek za pierwsze półrocze 2018 roku, których rok obrotowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia, skończył się wraz z końcem września. Spółki zostawiające na ostatnią chwilę wypełnienie tego obowiązku, miały również możliwość publikacji raportu w poniedziałek 1 października, ze względu na fakt, iż na ostatni dzień września przypadał dzień wolny od pracy. Wraz z tym dokumentem, emitenci opublikowali raporty biegłych rewidentów z przeglądu ich sprawozdań finansowych, w których znajdują się wnioski oraz ewentualne zastrzeżenia dotyczące prawidłowości sporządzenia tych dokumentów.
Libet
W przypadku spółki Libet, zastrzeżenia biegłego rewidenta dotyczyły transakcji sprzedaży portfela należności z tytułu dostaw i usług o wartości 4,5 mln zł brutto na rzecz jednego ze swoich dotychczasowych dostawców. Kwota transakcji wyniosła 3,5 mln zł, a termin płatności został odroczony i przypadał po dacie sporządzenia półrocznego sprawozdania finansowego. Spółka ujęła w związku z tym w sprawozdaniu z całkowitych dochodów zysk na tej sprzedaży oraz należność w kwocie 3,5 mln zł.
Biegły rewident w raporcie zwraca uwagę na MSSF 9, zgodnie z którym aktywa finansowe ujmuje się na moment początkowy w wartości godziwej. W przypadku gdy wartość godziwa aktywa jest wyższa od wartości godziwej uiszczonej zapłaty, wówczas różnicę tę ujmuje się zgodnie z treścią ekonomiczną transakcji, co może oznaczać konieczność rozpoznania kosztu lub zobowiązania, albo redukcję przychodów lub składnika aktywów.
| Libet - wykres kursu akcji |
 |
| Źródło: opracowanie własne na podstawie wykresu wygenerowanego w serwisie Stooq.pl |
Zdaniem audytora, kwota 3,5 mln zł należna ze sprzedaży portfela należności jest znacząco wyższa od wartości godziwej przekazanego portfela, biorąc pod uwagę charakter tych należności oraz ich stopień przeterminowania. Jednakże według niego, jednorazowy zysk w wysokości 3,5 mln zł powinien zostać rozpoznany dopiero w momencie uprawdopodobnionej realizacji zysku, czyli spłaty należności, pod warunkiem, że na spółce nie ciąży obowiązek wypełnienia w zamian innego świadczenia.
W zawiązku z powyższym, zdaniem audytora wartość przychodów finansowych oraz zysku netto za okres 6 miesięcy zakończony 30 czerwca 2018 roku, powinna być niższa o 3,5 mln zł. Oprócz tego pozostałe aktywa spółki powinny być niższe o tę kwotę lub zobowiązania wyższe o tę kwotę.
Bioton
Zawarte w raporcie z przeglądu skróconego śródrocznego sprawozdania finansowego spółki Bioton za pierwsze półrocze 2018 roku zastrzeżenia biegłego rewidenta dotyczyły kapitalizacji nakładów na badania i rozwój oraz kwestii ujęcia przez spółkę przychodów. Audytor zauważył, że firma rozpoznała w rachunku zysków i strat, koszty badań i rozwoju w kwocie 3,6 mln zł oraz skapitalizowała 26,7 mln zł nakładów na niezakończone prace rozwojowe. Z kolei całkowita kwota skapitalizowanych nakładów na niezakończone prace rozwojowe prezentowana w wartościach niematerialnych na koniec czerwca 2018 roku wyniosła 126 mln zł.
W raporcie zwrócono uwagę, iż MSR 38 Wartości niematerialne wymaga, aby nakłady na prowadzone we własnym zakresie prace rozwojowe były ujmowane w kosztach okresu do momentu, w którym rygorystyczne kryteria wymienione w standardzie są spełnione. Dodano, że prawdopodobne korzyści ekonomiczne możliwe do osiągnięcia z tych nakładów są warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym dla kapitalizacji nakładów na prace rozwojowe prowadzone we własnym zakresie. Jedno z kryteriów kapitalizacji nakładów na prace rozwojowe prowadzone we własnym zakresie wymienionych w standardzie nakłada również na grupę obowiązek udowodnienia, że istnieje możliwość, z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika wartości niematerialnych tak, aby nadawał się do użytkowania lub sprzedaży.
| Bioton - wykres kursu akcji |
 |
| Źródło: opracowanie własne na podstawie wykresu wygenerowanego w serwisie Stooq.pl |
Według zarządu Biotonu, dla wszystkich prac rozwojowych w tym projektów do ukończenia, dla których wymagane są jeszcze nakłady czasu i pracy, zanim nowy produkt zostanie dopuszczony do obrotu, związane z nimi nakłady były kapitalizowane do momentu, w którym spełniono wymogi MSR 38. Innego zdania jest biegły rewident, według którego wymóg ten nie został spełniony. Dotyczy to skapitalizowanych kosztów rozwojowych w kwocie 62,3 mln zł. Dodał, że dla części realizowanych prac rozwojowych, możliwość z technicznego punktu widzenia ukończenia składników aktywów jest spełniona po otrzymaniu pozwolenia regulacyjnego dla produktów na głównych rynkach, gdzie grupa prowadzi działalność lub w momencie bliskim uzyskania takiego pozwolenia. W związku z tym zastrzeżeniem, wartości niematerialne na dzień 30 czerwca 2018 roku oraz 31 grudnia 2017 roku zostały zawyżone o odpowiednio 62,3 mln zł oraz 54,1 mln zł. Koszty operacyjne za okres 6 miesięcy zakończony 30 czerwca 2018 roku oraz 30 czerwca 2017 roku zostały zaniżone o 8,2 mln zł i 1 mln zł, a straty zatrzymane na dzień 30 czerwca 2018 roku i 31 grudnia 2017 roku zaniżono o odpowiednio 62,3 mln zł i 54,1 mln zł.
Drugim aspektem, który wzbudził zastrzeżenia audytora jest ujęcie przez Bioton przychodów z tytułu udzielenia licencji w kwocie 23,2 mln zł za okres 6 miesięcy zakończony 30 czerwca 2018 roku oraz w kwocie 21 mln zł za okresy wcześniejsze. Przychody dotyczą umów, których spółka jest stroną, związanych z dystrybucją wyrobów farmaceutycznych lub ich półproduktów i powiązanych z nimi praw do korzystania ze znaku towarowego, technologii oraz wyłącznej sprzedaży na określonych rynkach.
W raporcie czytamy, że zdaniem zarządu Biotonu, udzielenie licencji oraz późniejsze dostawy wyrobów farmaceutycznych lub półproduktów są odrębnymi obowiązkami świadczenia w rozumieniu standardu MSSF 15 Przychody z umów z klientami, a moment przekazania licencji stanowi moment, w którym ujawniony jest przychód z tego tytułu. Natomiast w opinii biegłego rewidenta udzielenie licencji nie stanowi odrębnego obowiązku świadczenia. Wobec tego otrzymane płatności za licencję powinny zostać ujęte jako zobowiązanie i stanowią przychód w miarę realizacji dostaw albo rozwiązania umowy.
W związku z tym zastrzeżeniem, przychody ze sprzedaży Biotonu za okres 6 miesięcy 2018 roku zostały zawyżone o 22,2 mln zł, a skumulowane straty na dzień 1 stycznia 2018 roku zaniżono o 21 mln zł. Z kolei zobowiązania na dzień 30 czerwca 2018 roku zostały zaniżone o 42,3 mln zł.
Mostostal Warszawa
W raporcie biegłego rewidenta z przeglądu skróconego śródrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego czytamy, że zastrzeżenia dotyczą zastosowania przez spółkę MSR 11. Zgodnie z nim, roszczenia w stosunku do zamawiających ujmuje się w przychodach m.in. wówczas, gdy negocjacje znajdują się w na tyle zaawansowanym stadium, że istnieje prawdopodobieństwo akceptacji roszczeń przez zamawiającego. Według audytora, w 2017 roku spółka ujęła w przychodach roszczenia w stosunku do niektórych zamawiających, dla których warunek zawarty w MSR 11 nie był spełniony.
| Mostostal Warszawa - wykres kursu akcji |
 |
| Źródło: opracowanie własne na podstawie wykresu wygenerowanego w serwisie Stooq.pl |
W związku z tym zastrzeżeniem, w przypadku nie ujęcia tych roszczeń w przychodach grupy w poprzednich okresach skutkowałoby obniżeniem składnika aktywów z tytułu realizacji kontraktów budowlanych o 69,092 mln zł oraz zysków zatrzymanych o 55,965 mln zł. Oprócz tego skutkiem tego byłoby zwiększenie składnika aktywów z tytułu podatku odroczonego o 13,127 mln zł na dzień 31 grudnia 2017 roku.
