Wzmocnienie pozycji inwestora w erze cyfrowej - międzynarodowa konferencja Better Finance, Bruksela 2018
Coraz częściej inwestorzy indywidualni zamiast lokować pieniądze bezpośrednio w akcjach lub obligacjach, decydują się na inwestycję w coraz bardziej złożone produkty zawierające rozmaite instrumenty finansowe. Niestety wielu z nich nierzadko ma problem ze zrozumieniem zasady ich działania.
Technologia i narzędzia FinTech pomagają inwestorom indywidualnym, jednakże ich skuteczne stosowanie wymaga konkretnej wiedzy. Z tego względu, edukacja jest kluczowym elementem niezbędnym do skutecznego pomnażania oszczędności przez inwestujących indywidualnie obywateli Unii Europejskiej.
Edukacja inwestorów indywidualnych od zawsze była jednym z kluczowych elementów działalności BETTER FINANCE. Instytucja przekazuje również wiedzę członkom innych organizacji zrzeszających osoby inwestujące lub chcące inwestować na rynku kapitałowym. Biorąc pod uwagę inwestycje w produkty zawierające pakiet instrumentów finansowych, które są obecnie najpopularniejszym sposobem lokowania środków wśród europejskich gospodarstw domowych (od funduszy inwestycyjnych w latach 70-tych do umów ubezpieczenia z UFK i bankowych lokat strukturyzowanych), edukacja inwestorów jeszcze nigdy nie była bardziej potrzebna. Niepokojącą tendencję dotyczącą tej kwestii potwierdzają badania OECD. Według organizacji, przeciętny poziom wiedzy ekonomicznej i finansowej obywateli UE spada. Nasuwa się zatem pytanie, czy technologia i narzędzia FinTech będą na tyle pomocne, aby osoby o mniejszym zasobie wiedzy poradziły sobie z coraz bardziej złożonymi produktami finansowymi.
Badania przeprowadzone przez BETTER FINANCE dotyczące narzędzi FinTech oraz usług tzw. Robo Advice (automatyczny doradca udzielający porad inwestycyjnych na podstawie danych dotyczących oczekiwanej stopy zwrotu oraz poziomu awersji do ryzyka inwestora), wskazują na rosnący udział automatycznych systemów doradczych. Według organizacji, nowe pokolenie inwestorów indywidualnych szuka porad inwestycyjnych za pośrednictwem komputera lub smartfona.
Według BETTER FINANCE, tzw. Robo Advice może skutecznie zachęcić inwestorów indywidualnych do powrotu na rynek akcji. Badania tej organizacji pokazują, że zautomatyzowane usługi doradztwa inwestycyjnego są tańsze od tradycyjnych usług tego typu, przez co mogą zaoferować graczom wyższą wartość dodaną, biorąc pod uwagę wydaną na ten cel kwotę. W przeciwieństwie do tradycyjnych odpowiedników, niektóre fundusze mogą zaoferować niższe opłaty, dzięki wykorzystaniu przede wszystkim funduszy nisko kosztowych, takich jak ETF-y (Exchange Traded Fund).
Niestety, ze względu na niski poziom edukacji ekonomicznej wśród obywateli UE, a także umiarkowane zaufanie do instytucji finansowych, przekonanie inwestorów do powrotu na rynek akcji w takiej formie będzie wymagało czegoś więcej, niż tylko zaoferowania niższych opłat.
W jednej z ostatnich analiz BETTER FINANCE, zbadało usługi typu Robo Advice pod kątem czterech kryteriów, ważnych z punktu widzenia inwestora indywidualnego:
- W aspekcie przyjazności dla użytkownika, automatyczni doradcy w różnym stopniu potrafili sprostać wyzwaniu dotyczącemu określenia punktu równowagi pomiędzy zachowaniem prostoty procesu podejmowania decyzji inwestycyjnej, a ilością szczegółowych danych koniecznych do przekazania ze względów regulacyjnych. Wprawdzie kluczową kwestią jest edukacja inwestorów, jednakże według BETTER FINANCE inicjatywy edukacyjne powinny podlegać niezależnemu nadzorowi, aby nie przybrały wyłącznie formy marketingowej.
- W kwestii transparentności, badanie wykazało istotne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi platformami. Dotyczą one sposobu ujawniania ważnych informacji na temat wysokości opłat, instrumentów finansowych, w które lokowane są środki, poziomu ryzyka inwestycji, a także wyników osiąganych w przeszłości. Niestety, dostarczenie “uczciwych, rzetelnych i niewprowadzających w błąd informacji” zgodnych z dyrektywą MiFID II, regulującą zasady świadczenia usług finansowych w UE, jest jedną z najgorzej egzekwowanych zasad mających na celu ochronę interesów inwestorów. W tej kwestii usługi typu Robo Advice nie są wyjątkiem.
- Być może ważniejszym elementem względem przejrzystości, jest przydatność porad inwestycyjnych. Istotą tego typu usług jest dostarczenie inwestorom indywidualnym wskazówek na podstawie danych zebranych za pomocą kwestionariusza. Jak pokazują badania, niepokojącą kwestią są rozbieżności występujące pomiędzy platformami. Przykładowo, dla profilu “Baby Boomer”, według niektórych doradców spodziewany zysk z inwestycji wyniesie prawie 34.000€, podczas gdy inny Robo Advisor przedstawił zwrot na poziomie 270.000€, w stosunku do początkowo zainwestowanej kwoty 100.000€. Jest to ośmiokrotnie więcej w stosunku do tego, co zaproponował pierwszy doradca.
- Niski poziom opłat stanowi dużą zaletę wszystkich przebadanych usług Robo Advice i może przesądzić o ich sukcesie. Większość tych rozwiązań w prosty sposób przedstawia informacje na ten temat. Często inwestor dokonuje tylko jednej opłaty, uiszczanej na wstępie lub są one podzielone na opłaty za poradę inwestycyjną oraz te dotyczące konkretnych funduszy.
Z punktu widzenia edukacji inwestorów, Robo Advice oferują uproszczony sposób inwestowania na rynkach kapitałowych, poprzez zapewnienie do tego celu odpowiednich narzędzi pozwalających zrozumieć proces inwestycyjny. Mimo zastrzeżeń zmianę tą należy określić pozytywnie. “W końcu inwestowanie to nie praca na pełny etat”, pokreślił Guillaume Prache dyrektor zarządzający BETTER FINANCE. “Z drugiej strony dodał, aby pamiętać, że „platformy te oferują produkty i usługi, które w dalszym ciągu wymagają posiadania dużej wiedzy ekonomicznej i finansowej”.
W związku z powyższym, BETTER FINANCE ponownie wezwała władze europejskie do promowania prostych i przejrzystych produktów inwestycyjnych. Obywatele UE potrzebują prostych i dających się porównać informacji na ich temat, m.in. dotyczących kosztów i przeszłych wyników. Oprócz tego, mimo niezaprzeczalnie ważnej roli edukacji, instytucje finansowe nie są zwolnione z obowiązku przekazywania rzetelnych, wyraźnych i niewprowadzających w błąd informacji, zarówno przed, jak i po zainwestowaniu środków.
