Sukces emisji akcji klubu piłkarskiego Wisła Kraków jest sygnałem, że finansowanie poprzez platformy crowdfundingowe może być skutecznym sposobem zdobycia kapitału, a dla spółek zainteresowanych rynkiem kapitałowym „przedszkolem” przed giełdą.
Uzbieranie w ekspresowym tempie niespełna 24 godzin aż 4 mln zł przez ponad 9 tysięcy inwestorów dla klubu piłkarskiego na platformie Beesfund jest ważne nie tylko dla samego klubu i środowiska sportowego, ale także biznesowego i szerokiej gospodarki. O takiej formie obejmowaniu akcji nigdy wcześniej nie było tak głośno jak właśnie za sprawą emisji Wisły Kraków, ponieważ zagrożenie istnienia klubu wywoływało ogromne emocje. W efekcie ten sukces finansowania społecznościowego zwrócił uwagę na taką formę zdobycia kapitału nie tylko innym klubom piłkarskim w potrzebie, ale także przedsiębiorcom działającym w innych branżach, ponieważ pokazał, że to faktycznie szybka alternatywa dla niewielkiego klasycznego IPO.
Rynek crowdfundingu w Polsce dopiero raczkuje, ale sprzyjają mu europejskie regulacje w zakresie emisji akcji. W zeszłym roku zwiększony został zwiększony limit ze 100 tys. do miliona euro, które można pozyskać z emisji akcji bez prospektu emisyjnego. Co więcej, podczas grudniowej debaty „Rzeczpospolitej” na parkiecie warszawskiej giełdy można było usłyszeć, że ten milionowy limit to nie koniec, bo Komisja Europejska pracuje nad jego zwiększeniem do 8 mln euro, a nawet jeszcze więcej. Zatem takie emisje akcji mogłyby obejmować już znaczące kwoty i byłyby dostępne także dla spółek średniej wielkości w Polsce. Na razie, chcąc sprzedać akcje powyżej miliona euro trzeba mieć prospekt emisyjny zatwierdzony przez nadzór, jednak ewentualne zwiększenie tego limitu to otwarcie nowej i do tego szybkiej ścieżki, do finansowania spółek przez rynek kapitałowy. Komisja Europejska wie, o co gra: w Unii jedynie 30 proc. finansowania jest poprzez rynek kapitałowy, podczas gdy w USA aż 70 proc., co w dużej mierze przesądza o większej konkurencyjności i innowacyjności tamtejszej gospodarki. Jednocześnie poziom 10-15 proc. dla Polski wyraźnie wskazuje nasze odległe miejsce w tym wyścigu gospodarek. Dlatego w Europie i Polsce, dzięki upowszechnieniu crowdfundingu, relacja między finansowanie bankowym a kapitałowym może ulec zmianie na korzyść tego ostatniego, z korzyścią dla spółek, rynku kapitałowego i całej gospodarki.
Wielu inwestorów i przedsiębiorców zadaje sobie pytanie na ile crowdfunding jest konkurencją, a na ile komplementarnym elementem rynku kapitałowego i giełdy. Moim zdaniem nie ma sensu traktowanie go jako konkurencji, ponieważ jest brakującym elementem finansowania na początkowym etapie rozwoju spółki stawiającej na czerpanie korzyści z rynku kapitałowego. Można porównać crowdfunding do „przedszkola”, gdzie spółki zdobywają pierwsze doświadczenie i kapitał, a potem, gdy okrzepną, idą dalej, na NewConnect, a potem na parkiet główny GPW. Otwarte pozostaje pytanie: czy rozwój platform crowdfundingowych i plasowanie tam emisji akcji, a potem ewentualna tokenizacja praw udziałowych, nie zabierze klientów właśnie NewConnect? A właściwie, czy ta mająca już ponad 10 lat giełdowa platforma, która w założeniu powstała dla młodych i innowacyjnych spółek, nie powinna przejść ewolucję w kierunku platformy crowdfundingowej? Obecnie takie rozwiązanie wydaje się dość odważne i wymagałoby od GPW zmiany filozofii myślenia o NewConnect, ale sukces emisji Wisły Kraków i szybkość z jaką sportowa spółka pozyskała znaczący kapitał świadczy o tym, że crowdfunding stał się bardzo efektywnym narzędziem na rynku kapitałowym i wzmacnia jego ofertę dla przedsiębiorców, szczególnie będących na początkowym etapie rozwoju biznesu. Dlatego inwestorzy powinni pilne śledzić możliwości, jakie daje „przedszkole” crowdfundingowe. O jego rozwoju mówić będzie nie tylko wielkość i liczba plasowanych w ten sposób emisji akcji, ale także liczba zarejestrowanych indywidualnych inwestorów. Idę o zakład, że będzie ona rosła, w przeciwieństwie do liczby rachunków inwestycyjnych u klasycznych brokerów, która nadal utrzymuje się na poziomie ponad miliona, ale większość to martwe konta, na których nie są prowadzone operacje. Crowdfunding to wielka szansa nie tylko dla pragnących kapitału spółek, ale także na rozruszanie inwestorów indywidualnych, wyraźnie zmęczonych w ostatnich latach nie tylko słabą koniunkturą, ale także schematem rynku kapitałowego.
Tomasz Prusek – publicysta ekonomiczny, prezes zarządu Fundacji Przyjazny Kraj, która m.in. prowadzi badania i analizy ekonomiczne, wspiera rozwój przedsiębiorczości oraz projekty edukacyjne.
Dziennikarz-politolog, absolwent Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia doktoranckie w Międzywydziałowym Zakładzie Studiów Amerykańskich UJ. Przez 25 lat pisał w „Gazecie Wyborczej” m.in. o rynku kapitałowym, nadzorze finansowym i corporate governance.
Laureat nagród i wyróżnień dziennikarskich: Akademii Ekonomicznej w Krakowie (Nagroda im. Eugeniusza Kwiatkowskiego 1996) za artykuł „Rok audytora” w miesięczniku „Gra na giełdzie”, „Rzeczpospolitej” i Coopers&Lybrand (wyróżnienie w konkursie „Kierunki rozwoju gospodarki polskiej do 2005 r.), Business Centre Club („Ostre Pióro” za propagowanie edukacji ekonomicznej), Citibank Handlowego we współpracy z Uniwersytetem Columbia (II nagroda w „Citigroup Journalistic Excellence Award), Fundacji Edukacji Rynku Kapitałowego (nagroda „Skrzydlaty FERK”), Fundacji Batorego (nagroda specjalna w konkursie „Tylko ryba nie bierze?”), Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (wyróżnienie w konkursie o Nagrody SDP w 2007 r.). W konkursach Grand Press 2003 i 2012 nominowany w kategorii dziennikarstwo specjalistyczne.
W 2005 r. nominowany do tytułu „Osobowość Rynku Finansowego i Kapitałowego 2005 r.". Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych uhonorowało go tytułem „Dziennikarz Roku 2011”. W 2015 był wśród laureatów plebiscytu „Ludzie i instytucje rynku finansowego 2015” CFA Society Poland i gazety giełdy „Parkiet”.
