Ministerstwo Finansów udostępniło projekt Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Co czeka inwestorów indywidualnych?

Dzisiaj na stronie Ministerstwa Finansów ukazał się projekt Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK). Sprawdźmy zatem czego możemy spodziewać się w kolejnych latach, w szczególności w tych aspektach, które dotyczą inwestorów indywidualnych.

Głównym celem Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego jest poprawa dostępu do finansowania dla polskich przedsiębiorstw, poprzez obniżenie przeciętnego kosztu pozyskania kapitału w gospodarce krajowej.

Cel jest oczywiście sformułowany poprawnie. Dojście do niego nie jest jednak proste i wymaga wieloletnich wzmożonych wysiłków całego środowiska. Wymaga przede wszystkim jednak solidnego zaangażowania strony rządowej.

Zostały sformułowane także cele szczegółowe:

• Zwiększenie skali pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa na rynku kapitałowym
• Zwiększenie płynności
• Zwiększenie efektywności instytucji pośredniczących
• Zwiększenie udziału oszczędności w gospodarce
• Bardziej efektywne procedury administracyjne

Cena akcji jako cel dla zarządów spółek Skarbu Państwa?

Warto przyjrzeć się także proponowanym działaniom, które mają doprowadzić do realizacji wyżej wymienionych celów. Inwestorów indywidualnych w pierwszej kolejności zainteresują te dedykowane im samym. Oczywiście warto przyjrzeć się wszystkim przewidzianym działaniom. Należy jednak zauważyć, że część z nich ma charakter życzeniowy np. „wzmacnianie zaufania”, czy też „wzmacnianie i przestrzeganie standardów ładu korporacyjnego”, które oczywiście bardzo łatwo zapisuje się na papierze, a później zdecydowanie ciężej się realizuje. Jako przykład, warto tutaj zacytować jeden z fragmentów dotyczących wdrażania postulatu o pilnowaniu zasad Corporate Governance w spółkach Skarbu Państwa:

Ponadto, ponieważ Skarb Państwa kontroluje bezpośrednio i pośrednio ponad 70% akcji WIG20 zasadne jest, żeby Rząd był prekursorem stosowania zasad ładu korporacyjnego w odniesieniu do polskiego rynku kapitałowego. W związku z tym proponuje się działania w następującym zakresie:

1. Rząd powinien wspierać istotne dla rynku strategie biznesowe i strategie ładu korporacyjnego dla każdej spółki, w której posiada znaczący pakiet akcji. Od zarządu każdej SSP należy wymagać przyjęcia strategii utrzymywania wskaźnika C/Z co najmniej na poziomie porównywalnych spółek w Unii Europejskiej, jednocześnie traktując cenę akcji jako jeden ze wskaźników KPI dla zarządów spółek.
2. Rząd powinien przyjąć zasady ładu korporacyjnego dla spółek notowanych na giełdzie – jak na razie istnieje jedynie zbiór zasad ładu korporacyjnego dla wszystkich spółek Skarbu Państwa, niezależnie od tego czy są notowane na giełdzie.

O ile zamiar twardego egzekwowania zasad Corporate Governance w spółkach Skarbu Państwa należy ocenić bardzo pozytywnie, tak doświadczeni inwestorzy giełdowi zwrócą uwagę na fragment dotyczący utrzymywania wskaźnika C/Z na odpowiednim poziomie. Każdy z nas wie, że o ile Zarządy spółek mają wpływ na mianownik tego ułamka, czyli zysk spółki, tak wpływ na bieżącą cenę akcji, przynajmniej w krótkim terminie, jest znikomy. Jedna ze złotych zasad relacji inwestorskich wręcz mówi o tym, że Zarząd spółki może i powinien się wypowiadać na tematy związane z biznesem spółki, nie powinien natomiast komentować kursu akcji. Postawienie więc jako jednego z KPI dla menedżerów spółek ceny akcji jest więc pomysłem nieco naiwnym.

Ważny fragment całej strategii dotyczy działań mających na celu ochronę inwestorów (nie tylko tych indywidualnych):

1. Stworzenie ram prawnych dla wzmocnienia egzekwowania zasad ładu korporacyjnego w spółkach notowanych na GPW.
2. Wprowadzenie sądów specjalizujących się w sprawach dotyczących rynku finansowego.
3. Podwyższenie jakości świadczonych usług i zwiększenie odpowiedzialności podmiotów pośredniczących zajmujących się dystrybucją instrumentów finansowych wobec inwestorów indywidualnych.
4. Wprowadzenie obowiązku dostarczania KNF sprawozdań dotyczących stabilności finansowej przez emitentów.
5. Zwiększenie przejrzystości rynku obligacji niepublicznych.
6. Zapewnienie przeniesienia papierów wartościowych w tym samym dniu w przypadku, gdy uczestnik KDPW prowadzący rachunki papierów wartościowych ogłasza upadłość.
7. Wprowadzenie obowiązku korzystania przez fundusze inwestycyjne z wyceny rynkowej obligacji korporacyjnych.
8. Wprowadzenie obowiązku nagrywania rozmów w przypadku świadczenia usługi zarządzania portfelem i usługi doradztwa inwestycyjnego.

Widać w tych proponowanych działaniach duży wpływ afer z ostatniego roku, w szczególności afery GetBacku.

Kompensacja podatku giełdowego i zachęty podatkowe dla długoterminowych inwestorów dywidendowych. Branża Forex na cenzurowanym

W końcu dochodzimy do jednego z najważniejszych podpunktów SRRK, z punktu widzenia inwestorów indywidualnych, czyli wprowadzenia różnego rodzaju zachęt podatkowych. To bardzo ważne, gdyż z egzekwowaniem zapisów dotyczących poprawienia zasad Corporate Governance, to jak wiemy różnie może być. Jeżeli natomiast zmienionoby zasady, dotyczące pobierania podatków giełdowych, to będzie to prawo, które będzie potem obowiązywało całe lata, bez względu na to jak dalej będzie realizowana cała SRRK.

Kluczowy jest tu punkt 4.4.2, czyli „Zachęty podatkowe dla inwestorów”:

Usuwanie istniejących barier podatkowych i wprowadzenie zachęt podatkowych dla inwestorów:

• Kompensacja zysków kapitałowych i strat: powinna istnieć możliwość kompensacji strat kapitałowych poniesionych w związku z inwestycjami w jedne instrumenty finansowe zyskami z innych instrumentów finansowych (w szczególności z jednostek uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych). W tym celu można rozważyć wprowadzenie limitu rozliczania strat, na przykład na okres 5 lat. Produkty spekulacyjne, np. CFD, kryptowaluty, nie powinny być objęte prawem do kompensacji. Istniejącą aktualnie możliwość kompensowania strat na produktach spekulacyjnych należałoby ograniczyć lub usunąć, gdyż aktualnie obowiązujące prawodawstwo postrzegane jest przez inwestorów jako niesprawiedliwe, promuje transakcje spekulacyjne i nie wspiera inwestycji w realną gospodarkę.
• Obniżenie opodatkowania dywidendy: podatek od dywidendy powinien zostać obniżony z poziomu 19% do 9% dla zysków od inwestycji kapitałowych utrzymywanych przez okres dłuższy niż 36 miesięcy dla wszystkich inwestorów, aby przyciągnąć zarówno lokalnych jak i zagranicznych inwestorów oraz emitentów do polskiego rynku kapitałowego. Podczas fazy implementacyjnej Strategii zostanie określony limit kwotowy uprawniający do stosowania obniżki podatku
• Opodatkowanie odsetek: zmiana obowiązującego sposobu opodatkowania odsetek od obligacji, w sposób który zapewni analogiczny poziom opodatkowania niezależnie od tego, czy inwestor nabywa obligacje na rynku pierwotnym czy wtórnym.

Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych od dawna wskazywało na fakt, że podatek giełdowy jest wybitnie nieprzyjaznym podatkiem, głównie z uwagi na brak możliwości kompensacji tego podatku z pokrewnymi źródłami dochodu, tj. zrealizowanej straty na inwestycjach giełdowych nie można kompensować np. z zyskiem z inwestycji w fundusze inwestycyjne. Teraz ma się to zmienić. Niestety na gorszej pozycji będzie stała cała branża Forex, która jak powszechnie wiadomo jest od dawna na cenzurowanym. Kompensacji z rynkiem CFD, krypowalutami, itp. nie będzie. Akurat ta zmiana jest trochę dziwna, gdyż często osoby inwestujące na rynkach lewarowanych są tymi, które dostarczają płynności. Powstaje wówczas oczywiste pytanie, czy spekulujący na kontraktach terminowych na GPW też będą na gorszej pozycji i nie będą mogli kompensować zysków i strat? Czym się taki spekulant z GPW różni od spekulanta z rynku Forex?

I w końcu creme de la creme, czyli ewentualna obniżka podatków dla inwestujących długoterminowo. Dzisiaj płacimy 19% podatku od zysków z dywidend (których nota bene też z niczym nie możemy kompensować). Przewiduje się, że dla długoterminowych inwestycji (powyżej 3 lat) ten podatek spadnie do 9%, co ma zachęcać do budowania oszczędności na bazie spółek dywidendowych z rynku kapitałowego.

To co jednak zdecydowanie rozczarowuje to brak jakichkolwiek zachęt podatkowych dla długoterminowych inwestorów, którzy inwestują w spółki, które nie płacą dywidendy. Wcześniejsze robocze dokumenty publikowane przez Ministerstwo Finansów mówiły o podatku w wysokości 9% od zysków kapitałowych dla inwestycji długoterminowych. W końcowym dokumencie, który teraz nam pokazano, tych rozwiązań ewidentnie zabrakło.

Najważniejszy jest efekt polityczny

Upubliczniona SRRK będzie miała z pewnością jedną wielką zaletę. Mnóstwo polityków dowie się o istnieniu rynku kapitałowego w Polsce i jak ważną rolę pełni on w rozwoju polskiej gospodarki. Zapisane w SRRK przyłożenie odpowiednio wysokiej wagi do działań na polu przestrzegania zasad Corporate Governance także powinno przyczynić się do poprawy jakości zarządzania spółkami z dominującym udziałem Skarbu Państwa. Oczywiście istnieje bardzo realne niebezpieczeństwo, że SRRK będzie opublikowany do przysłowiowej szuflady i żaden miękki dokument (twardym byłyby regulacje prawne) nie wymusi na politykach niczego. Zresztą nadmierne upolitycznienie rynku kapitałowego jest często wymieniane jako podstawowe zagrożenie dla jego sprawnego funkcjonowania. To jest zatem główne wyzwanie stojące przed Ministerstwem Finansów. Przekonanie decydentów, że bez sprawnie funkcjonującego rynku kapitałowego nie będzie w Polsce silnej gospodarki.

Więcej:

• Zapoznaj się z postulatami Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych, do wcześniejszych wersji projektu Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego – część z nich w pewnym zakresie została uwzględniona w bieżącym projekcie SRRK.

Follow @mmmaslov