Dzielą się wiedzą i doświadczeniem na łamach swoich książek, ale ich sylwetki dla wielu pozostają tajemnicą. Maklerska.pl – księgarnia internetowa specjalizująca się w książkach giełdowych i inwestycyjnych – postanowiła przybliżyć postacie najciekawszych autorów. Praktycy inwestowania Howard Marks, Philip A. Fisher czy Larry Williams, laureat nagrody Nobla Daniel Kehneman, a także Polacy: Rafał Janik, Paweł Danielewicz – to tylko kilka z nazwisk, które warto poznać.
Praktycy inwestowania
Howard Marks to amerykański inwestor i pisarz. Jest rozpoznawany w społeczności przede wszystkim dzięki listom, które kieruje do klientów swojego funduszu Oaktree Capital Menagement (największego na świecie funduszu inwestującego w tzw. obligacje śmieciowe), opisując wykorzystywane strategie inwestycyjne i obserwacje związane z gospodarką. Howard Marks w inwestowaniu koncentruje się na zarządzaniu ryzykiem i radzi, aby przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji zadać sobie pytanie: czy bardziej obawiamy się utraty pieniędzy, czy utraty okazji. Postuluje również, by nie zakładać, że dane wydarzenie może być pewne, ale aby przyjąć, że spektrum możliwych scenariuszy rozwoju sytuacji jest znacznie szersze. Jego doświadczenie jest doceniane na całym świecie. W rankingu najbogatszych ludzi świata stworzonym przez „Forbes” Howard Marks zajął 370. miejsce. W książce „Najważniejsza rzecz” wymienia 20 najważniejszych punktów, które liczą się najbardziej, gdy chodzi o inwestowanie. Książka porusza tematykę m.in. na koncepcję myślenia drugiego poziomu, podejście kontrariańskie, cykliczność rynków, a także inwestowanie defensywne.
Philip Artur Fisher to kolejny amerykański autor książek giełdowych, inwestor oraz twórca autorskiej metody inwestowania „scuttlebutt”. Fisher jest autorem czterech książek, jednak to jedna z nich „Zwykłe akcje, niezwykłe zyski” przyniosła mu prawdziwą sławę i nawet Warren Buffett poleca ją w wywiadach z dziennikarzami. Chociaż publikacja ta została napisana ponad pół wieku temu, to prezentuje aktualne i praktyczne podejście do biznesu. Do dziś to jedna z najważniejszych pozycji, jeśli chodzi o inwestowanie na giełdzie. Książka stała się jednym z pierwszych wydawnictw o tej tematyce, które znalazły się na prestiżowej liście bestsellerów „New York Timesa”.
Sam Fisher jako praktyk kierował się w biznesie zasadą „kup i trzymaj”, ponieważ jego charakterystyczną strategią było inwestowanie w perspektywie długoterminowej. Fisher zainteresowany był spółkami, które posiadały znaczny potencjał wzrostu. Jego zdaniem interesujące spółki powinny charakteryzować się wysoką stopą zwrotu z kapitału własnego, wysoką stopą zwrotu ze sprzedaży oraz konsekwentnie przeznaczać część swoich zysków na rozwój nowych technologii. Fisher dbał o to, by kupować udziały w firmach zorientowanych na rozwój wewnętrzny i mających szansę na osiągnięcie poziomu lidera w swojej branży, co eliminuje czynnik ryzyka bankructwa. Kierował się tym, kiedy podjął decyzję zakupu akcji Motoroli w 1958, która była wówczas pionierem rynku przenośnych odbiorników radiowych dla służb mundurowych. Akcje firmy Fisher posiadał aż do swojej śmierci w 2004 roku, a przez cały okres jego inwestycji wartość Motoroli wzrosła ponad dwudziestokrotnie. Zapytany kiedyś o to, w którym momencie nadchodzi odpowiedni czas na sprzedanie akcji, odpowiedział: najlepiej nigdy.
Benjamin Graham był osobą, która żywiła przekonanie o istnieniu dwóch rodzajów inwestorów giełdowych. Pierwszą grupą mieli być inwestorzy aktywni – ci, którzy regularnie poświęcają swój czas i energię, aby podejmować jak najlepsze decyzje inwestycyjne. Drugą grupę mieli stanowić, w jego przekonaniu, inwestorzy pasywni (np. lekarze). Oni – w przeciwieństwie do aktywnych – nie biorą sprawy w swoje ręce, często inwestując w sposób zautomatyzowany lub powierzając swoje środki specjalistom. Specyficzny podział dostrzegał również pomiędzy spekulacjami a inwestycjami. Pierwsze, zdaniem Grahama, miały być nastawione na zysk wynikający wyłącznie ze zmiany cen papierów wartościowych. Drugie były natomiast nastawione na wzrost wartości wewnętrznej spółki w określonej perspektywie czasowej. Grahamowi udało się inwestycyjnie przetrwać tzw. czarny czwartek podczas krachu w 1929 roku. Należy również wspomnieć, że był on nauczycielem i mentorem Warrena Edwarda Buffetta, amerykańskiego ekonomisty i największego inwestora giełdowego wszech czasów. Jego książka „Inteligentny inwestor. Najlepsza książka o inwestowaniu wartościowym” jest określana biblią inwestowania w wartość. Podobną renomą cieszy się inna jego publikacja „Security Analysis”.
Larry Williams to amerykański trader i spekulant zajmujący się przede wszystkim analizą rynku w ujęciu krótko- bądź średnioterminowym. Przez lata szkolił tysiące traderów na świecie, dlatego też niewielu jest ekspertów lepszych od niego, jeśli chodzi o inwestowanie na giełdzie. Książka „Sekrety tradingu krótkoterminowego” to powszechnie znana pozycja wśród pasjonatów giełdy. Williams jest znany również jako twórca wskaźnika analizy technicznej, %R Williamsa czy oscylatora ultimate. W roku 1982 zaczął prowadzić swoje pierwsze szkolenia z tradingu, podczas których dokonywał transakcji na żywo. W ten sposób pomiędzy rokiem 1999 a 2006 zarobił ponad 1,2 mln dolarów, które częściowo rozdał uczestnikom swoich seminariów. Kolejnym dowodem na jego praktyczne doświadczenie i umiejętności była wygrana w World Cup Championship of Futures Trading. Przystąpił do zawodów w roku 1987 i osiągnął rekordową stopę zwrotu wynoszącą 11 376%. Wynik ten nie został pobity do tej pory. Kilkanaście lat później zwycięstwo w tym konkursie osiągnęła jego córka.
Zdobywcy nagrody Nobla i innych
Na wyróżnienie zasługuje również Daniel Kahneman – izraelsko-amerykański ekonomista i psycholog, który jest autorem ponad 200 publikacji naukowych z dziedziny psychologii prawa i ekonomii oraz tytułów o tematyce dotyczącej pogranicza tych dziedzin. Do jego największych osiągnięć należy m.in. opracowanie, wspólnie z Amosem Tverskim, tzw. teorii perspektywy. Tłumaczy ona procesy podejmowania decyzji w warunkach ryzyka i jest sprzeczna z powszechnie funkcjonującą w ekonomii teorią użyteczności oczekiwanej. Daniel Kahneman zdobył w 2002 roku nagrodę Nobla za zastosowanie narzędzi z dziedziny psychologii w ekonomii, również przy tworzeniu teorii perspektywy. Nagrodę tę otrzymał w kategorii ekonomii wraz z Vernonem L. Smithem (amerykańskim ekonomistą). Kahneman jest autorem wielu książek, w tym m.in. „Pułapki myślenia”, która traktuje na temat ludzkich osądów, starając się odpowiedzieć na pytanie, na ile są one przypadkowe, a na ile świadome i autonomiczne.
Myśliciele i filozofowie rynku
W tym miejscu wspomnieć należy o działalności Nassima Nicholasa Taleba. Jest to libańsko-amerykański eseista, który w swoim dorobku ma wiele prac poświęconych problemom losowości, prawdopodobieństwa i niepewności. Jako uczony zajmujący się statystyką matematyczną, analityk ryzyka i były trader Taleb krytykuje metody zarządzania ryzykiem stosowane w branży finansowej i ostrzega przed kryzysem finansowym, odnosząc się do kryzysu z roku 2000. Nassim Nicholas Taleb jest autorem pięciotomowego eseju filozoficznego „Incerto”, choć jego najbardziej znanymi publikacjami są „Czarny łabędź. Jak nieprzewidywane zdarzenia rządzą naszym życiem”, „Antykruchość. Jak żyć w świecie, którego nie rozumiemy”. Jest też autorem innych pozycji, które powinny obowiązkowo przeczytać osoby, które interesuje inwestowanie na giełdzie. Książki „Na własne ryzyko. Asymetrie w codziennym życiu” oraz „Zwiedzeni przez przypadek. Tajemnicza rola losowości w życiu i rynkowej grze”. Sławę Taleb zyskał za sprawą publikacji wielu oryginalnych koncepcji, w tym tej o „czarnych łabędziach”. W swoich pracach wskazuje, że są to mało prawdopodobne zdarzenia, które jednak się wydarzyły i miały ogromny wpływ na życie społeczne czy gospodarcze. Przykładami takich zdarzeń są m.in. zniszczenie Pompejów, dojście Hitlera do władzy, ataki z 11 września, sukces wydawniczy Harry'ego Pottera czy kryzys ekonomiczny z 2008 roku.
Źródła inspiracji
Jesse Lauriston Livermore uznawany jest za jednego z największych traderów wszech czasów. Słynął z tego, że grając krótko, zarabiał, kiedy wszyscy inni tracili. Było tak podczas krachów w roku 1907 roku (3 mln $) oraz w 1929 roku (100 mln $). Livermore kilkukrotnie przegrywał i wygrywał całe fortuny. Jego biografia „Wspomnienia gracza giełdowego” dostępna jest m.in. na maklerska.pl. Czyta się ją jak kryminalną powieść, tym bardziej, że jej akcja okraszona jest komentarzami wyjaśniającymi historię i specyfikę tradingu w USA z początku XX wieku.
Zupełnie inną historią są losy Nicolasa Darvasa. Był to zawodowy tancerz, węgierskiego pochodzenia, który z sukcesem inwestował na giełdzie podczas tournee po całym świecie. Jest to na tyle niezwykłe, że wszystko to działo się w latach 50., kiedy internetu jeszcze nie było, a przepływ informacji, w tym składanie zleceń, wymagało dużo więcej zachodu niż dzisiaj. Gdy w wieku 39 lat zgromadził fortunę i został wyróżniony w czasopiśmie „Times”, napisał książkę, w której ujawnił swój „pudełkowy” system (box theory), dzięki któremu osiągnął sukces. Tytuł tej kultowej już książki o inwestowaniu brzmi „Jak zarobiłem 2 000 000 $ na giełdzie”. Darvas sam bardzo lubił książki, a dwie z nich czytał prawie codziennie – „The Battle for Investment Survival”, autorstwa Geralda M. Loeba, oraz „Tape Reading and Market Tactics”, autorstwa Humphrey Bancroft Neill.
Kolejną bardzo inspirującą postacią jest Curtis Faith, jeden z członków elitarnej grupy traderów, noszącej nazwę „Żółwie”. Powstała ona w wyniku eksperymentu zapoczątkowanego przez popularnych graczy na rynku giełdowym – Billa Eckhardta oraz Richarda Dennisa. Eckhardt sądził, że inwestowania nie można się nauczyć, z czym nie zgadzał się Dennis. Ten chcąc udowodnić koledze, że się myli, dał ogłoszenie do „Wall Street Journal”, zebrał grupę przypadkowych traderów i, jak pokazał eksperyment, nauczył ich skutecznego tradingu. Sam Faith zarobił dla niego ponad 30 milionów dolarów, po czym wiele lat później cały eksperyment opisał w swojej książce „Droga żółwia. Sekretne metody, dzięki którym zwykli ludzie stali się legendarnymi traderami”. Faith przekonuje w niej, że nie chodzi jednak o sam system, a raczej zdolność tradera do jego konsekwentnego stosowania.
Polacy
Na uwagę zasługują także książki o inwestowaniu na giełdzie od rodzimych twórców.
Wśród polskich autorów wyróżnić należy Rafała Janika, Pawła Danielewicza oraz Macieja Golińskiego. Rafał Janik to właściciel firmy konsultingowej, która zajmuje się doradztwem w zakresie ryzyka walutowego i inwestycyjnego, oraz zarządzający w firmie inwestycyjnej. Posiada wieloletnie doświadczenie dziennikarskie, a jego publikacje dotyczące inwestowania pojawiły się w wielu czasopismach specjalistycznych. Jest autorem dwóch publikacji „Akademii spekulacji” oraz „Książki o inwestowaniu”. W 2019 roku obronił doktorat z ekonomii na Uniwersytecie w Gdańsku. Rozprawa doktorska traktowała o rekomendacjach giełdowych i hipotezach rynku efektywnego.
Paweł Danielewicz to analityk z licencją maklera, który szczególną wartość przypisuje technikom bazującym na współczynnikach Fibonacciego, o których napisał książkę „Geometria Fibonacciego. Nowe ujęcie”. Kluczowe w jego działalności było zastosowanie metod analitycznych bazujących na teorii rynku harmonicznego z dużym naciskiem na uwzględnienie formacji ABCD i XABCD. W swoich publikacjach udowodnia, że możliwe jest powtarzalne wyznaczenie istotnych zwrotów rynkowych.
Ostatni na liście to Maciej Goliński, który rozpoczął swoją karierę we wczesnych latach 90., kiedy dopiero powstała Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Obecnie najczęściej gra na amerykańskim rynku kontraktów terminowych i rynkach walutowych oraz towarowych. Wiedzę zdobywał podczas licznych szkoleń za granicą, a przełomowym momentem na drodze do sukcesu było prywatne seminarium u Joe Rossa. Jest autorem publikacji „Inside bar. Jak zostać mistrzem jednej techniki”, w której na czynniki pierwsze rozbija popularną formację świecową. Wskazuje czynniki przemawiające za jej wzmocnieniem, bądź osłabieniem oraz analizuje kontekst jej wystąpienia.
Przedstawieni tutaj autorzy książek na temat giełdy to tylko nieznaczna część tego, co można znaleźć na półkach internetowej księgarni maklerska.pl. Zachęcamy, aby poznać bliżej opisanych autorów i przyjrzeć się uważnie, co mają do zaproponowania swojemu czytelnikowi, ale także rozpocząć własne poszukiwania. O ich wynikach można podyskutować z innymi czytelnikami na naszym kanale Facebook lub grupie „Inwestuję więc czytam”. Dołącz do nas i bądź na bieżąco ze wszystkimi nowościami.
