Rachunek oszczędnościowy to pomost między zwykłym rachunkiem bankowym (ROR) a lokatą terminową. Wiele w ten sposób nie zarobimy, ale przynajmniej częściowo ograniczymy negatywny wpływ inflacji. Konto oszczędnościowye może także służyć do tego, by wyrobić sobie nawyk oszczędzania.
Konto oszczędnościowe to jeden z najprostszych produktów finansowych, dostępny w większości banków funkcjonujących na polskim rynku. Jego celem jest umożliwienie wygodnego odkładania środków na dowolny cel i w dowolnym horyzoncie czasowym.
Na pierwszy rzut oka konto oszczędnościowe jest bardzo podobne do zwykłego rachunku bankowego, jakim jest rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR). W obu wypadkach mamy do czynienia z produktem finansowym, który pozwala przechowywać pieniądze w banku oraz dokonywać przy ich użyciu płatności. Każdy rachunek oszczędnościowy ma swój unikalny numer, na który możemy przyjmować i z którego możemy wysyłać w świat pieniądze.
Jednocześnie oprocentowanie środków na rachunku oszczędnościowym będzie wyraźnie wyższe niż na rachunku ROR i może być zbliżone do oprocentowania lokat. Co więcej, w odróżnieniu od lokat, konto oszczędnościowe nie wymaga od nas „zamrażania” środków na dłuższy okres, pod groźba utraty odsetek.
Czy to znaczy, że konto oszczędnościowe to produkt pozbawiony wad? Nie, bo takich produktów w świecie finansów nie ma.
1. Oprocentowanie konta oszczędnościowego
Zacznijmy od podstawowego parametru, którym kierować powinniśmy się, zastanawiając się jak wybrać konto oszczędnościowe. Mowa oczywiście o oprocentowaniu, które im będzie wyższe, tym większy zysk przyniosą nasze oszczędności. Oprocentowanie rachunków oszczędnościowych podawane przez banki to oprocentowanie w skali roku – informuje nas, ile odsetek dostaniemy, jeżeli przy danym oprocentowaniu będziemy trzymać pieniądze przez rok. Od kwoty tej trzeba będzie jeszcze zapłacić podatek, o którym szerzej piszemy w dalszej części artykułu.
Oprocentowanie na rachunkach oszczędnościowych jest zmienne i ustalane przez bank. Zakładając rachunek oszczędnościowy wiemy, jakie oprocentowanie oferuje dane konto. Nie jesteśmy jednak w stanie przewidzieć tego, ile oprocentowanie będzie wynosić w kolejnych miesiącach, kwartałach i latach. Co do zasady, w okresie niskich stóp procentowych oprocentowanie będzie niskie, przy wyższych stopach procentowych możemy oczekiwać nieco większego. Bank musi nas jedynie poinformować o zmianie warunków lub wskazać parametr, od którego zmiany będzie zależało oprocentowanie konta (np. stopa WIBOR, choć takie konta nalezą do rzadkości).
Oprocentowanie konta oszczędnościowego może być różne, w zależności od kilku czynników:
- obowiązujące promocje czasowe – przez dany okres oprocentowanie może być wyższe, a następnie przechodzić na niższe, standardowe
- kwota na rachunku oszczędnościowym – inne może być oprocentowanie do danej kwoty, a inne powyżej niej (nie ma reguły: czasami to niższa kwota jest oprocentowana wyżej, czasami to ta wyższa)
- spełnienie dodatkowych warunków – „załapać się” na wyższe oprocentowanie można np. dokładając regularnie nowe środki do konta, wyrażając zgody marketingowe czy posiadając jednocześnie rachunek ROR w danym banku
Dodatkowo, podobnie jak w przypadku innych produktów bankowych, na lepsze warunki mogą niekiedy liczyć tylko nowi klienci.
2. Opłaty za konto oszczędnościowe
Konta oszczędnościowe najczęściej są wolne od opłat za prowadzenie, jednak w niektórych bankach możemy być nimi obciążeni. Zdarza się, że opłata jest nam zwracana, jeżeli „nie ruszymy” naszych pieniędzy i będziemy nadal oszczędzać.
Zazwyczaj też w miesiącu mamy do dyspozycji jeden darmowy przelew z rachunku oszczędnościowego. Za kolejne musimy płacić, najczęściej od kilku do kilkunastu złotych (średnio ok. 9 zł). Ma to nas zniechęcić od sięgania po środki zgromadzone na koncie oszczędnościowym. Podobny cel ma brak wydawania kart debetowych do kont oszczędnościowych (aczkolwiek są na rynku konta oszczędnościowe obsługujące wpłaty i wypłaty poprzez BLIK).
|
🔴 Niektóre banki oferują darmowe przelewy z konta oszczędnościowego na inne konto (np. ROR) w tym samym banku. Chcąc więc przesłać pieniądze w świat, opłaca się najpierw przelać je na swój ROR, a dopiero potem dokonać przelewu. |
Niezależnie od liczby dokonywanych wypłat (w tym płatnych) z konta oszczędnościowego, środki które na nim pozostają nadal będą „pracować” i przynosić zysk. Nie ma tu mechanizmu podobnego, jak na lokacie, której zerwanie grozi utratą odsetek.
3. Konto oszczędnościowe a kapitalizacja środków
Poza wysokością oprocentowania i opłat, parametrem, na który warto zwrócić uwagę przy wyborze konta oszczędnościowego jest okres kapitalizacji środków (roczny, półroczny, kwartalny, miesięczny, dzienny itp.). Im okres kapitalizacji jest częstszy, tym dla nas lepiej, ponieważ większa kwota pieniędzy będzie dla nas „pracować”.
Mechanizm ten szerzej, na przykładach i wzorach, wytłumaczyliśmy w artykule o lokatach terminowych.
🟢 Zobacz też: Lokaty bankowe – zysk (prawie) pewny, ale (zazwyczaj) niewielki
4. Konto oszczędnościowe a podatki
Zyski z kont oszczędnościowych objęte są w Polsce podatkiem. Stawka podatku od zysków kapitałowych (podocznie: podatek Belki) wynosi 19%. Przy obliczaniu faktycznego zysku, musimy od kwoty wypłaconych odsetek odjąć właśnie 19% ich wartości.
Przykład: 10 000 zł na koncie oszczędnościowym oprocentowanym na 6% skali roku i miesięcznym okresie kapitalizacji przyniesie nam po pierwszym miesiącu 50 zł odsetek.
Od kwoty tej należy odjąć 19% podatku (50 zł*19%=9,5 zł), co w efekcie po odjęciu (50 zł-9,5 zł) da nam zysk netto („na rękę”) w wysokości 40,5 zł. Na naszym koncie wyląduje kwota 10 040,5 zł i to od niej w kolejnym miesiącu będą obliczane odsetki. Idąc dalej tym tropem, obliczymy, że w ciągu roku na takim koncie zarobimy 496,97 zł.
W przypadku klientów indywidualnych, podatek od środków ulokowanych na kontach oszczędnościowych zostanie pobrany przez bank w sposób automatyczny – na nasze konto po prostu trafi już odpowiednio pomniejszona kwota netto. Nie musimy wypełniać żadnych formalności, w tym formularza PIT.
|
💡 Jak uniknąć podatku Belki na koncie oszczędnościowym?
Jedynym sposobem na uniknięcie podatku od zysków kapitałowych jest założenie Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE). Może ono przybrać różne formy: rachunek oszczędnościowy (najbardziej przypominający lokaty bankowe), rachunek obligacji skarbowych, rachunek funduszy inwestycyjnych, a nawet rachunek maklerski.
Zyski z IKE są zwolnione z podatku Belki pod warunkiem, że oszczędzanie trwać będzie minimum 5 lat, a wypłata środków nastąpi dopiero po 60. roku życia. |
5. Konto oszczędnościowe i dwie finansowe sztuczki
Rachunek oszczędnościowy można wykorzystać do wykonania kilku „finansowych tricków”, które pomogą nam lepiej zarządzać naszymi finansami. Możemy skorzystać z tzw. księgowania mentalnego czyli psychologicznego mechanizmu (opisanego przez finanse behawioralne) bazującego na dzieleniu naszych pieniędzy na osobne koszyki i odmiennego ich traktowania.
5.1 Utrudnij sobie życie
Zazwyczaj ludzie starają się ułatwiać sobie życie, jednak w finansach osobistych warto czasami zachowywać się odwrotnie. Otwarcie konta oszczędnościowego, do którego nie będziemy mieli wygodnego dostępu może sprawić, że łatwiej będzie nam oszczędzać. Jak to zrobić?
- Otwórz konto oszczędnościowe w innym banku niż masz podstawowy rachunek ROR
- Ustaw długie i skomplikowane hasło do tego konta. Zapisz je na kartce, którą schowasz w trudno dostępnym miejscu
- Nie loguj się do aplikacji bankowej banku, w którym masz konto oszczędnościowej; nie posiadaj do niej skrótu na pulpicie smartfona ani w zakładkach przeglądarki internetowej
- Ustaw na głównym koncie ROR stałe comiesięczne zlecenie przelewu na twoje konto oszczędnościowe (może być to drobna kwota, jeśli stan finansów nie pozwala na więcej)
- (opcjonalnie) Jeśli chcesz, możesz otworzyć wiele kont oszczędnościowych, które odpowiednio ponazywasz: „na wakacje”, „na samochód”, „na remont” itp.
Wykonanie takich działań sprawi, że podzielimy nasze pieniądze na minimum dwa stosy – jeden będą stanowiły te zgromadzone na rachunku ROR (służące do codziennych płatności, przelewów itp.), a drugi te zbierane na koncie oszczędnościowym. Rachunek oszczędnościowy stanie się naszą skarbonką, do której środki łatwo wrzucić (a nawet można to robić automatycznie), zaś wyjęcie będzie wiązało się z pewnym wysiłkiem (choćby znalezieniem i wpisaniem długiego hasła – już to może zniechęcić od sięgania po te pieniądze!).
|
💡 Tę samą technikę można wykorzystać zakładając lokaty. W tym wypadku motywacja do nieruszania pieniędzy będzie jeszcze silniejsza, ponieważ likwidując lokatę, utracimy narosłe odsetki. |
Rzecz jasna w sytuacji, w której będziemy zmuszeni sięgnąć po oszczędności, będzie to w pełni możliwe. Ostatecznie, poduszka finansowa powinna być łatwo dostępna. Naszym celem jest jednak doprowadzenie do sytuacji, w której będziemy posiadali jakiekolwiek oszczędności, które będą wyraźnie oddzielone od codziennych finansów. Fakt, że oszczędności te będą oprocentowane, sprawia, że rozwiązanie to może być lepsze od trzymania pieniędzy w skarpecie.
Powyższy mechanizm możemy też połączyć z „polowaniem” na bankowe promocje, dotyczące kont oszczędnościowych lub ROR. Rachunki otwierane w kolejnych bankach, za co będziemy otrzymywać bonusy, mogą pełnić rolę naszego konta-skarbonki.
Minusem może być jednak to, że aby otrzymać bonusy, często trzeba wykonać rozmaite działania (dokonać płatności, przelewu itp.), co niekoniecznie może pomóc w budowaniu nawyku oszczędzania.
5.2 Automatyczne oszczędzanie
Jeżeli nie chcemy przenosić się do innego banku, wówczas możemy skorzystać z innego sprytnego finansowego działania. Otwierając konto oszczędnościowe możemy także skorzystać z dostępnej w wielu bankach opcji automatycznego oszczędzania. Mechanizm ten ma różne nazwy (Autooszczędzanie w PKO BP, Moje Cele w mBanku, CA Saver w Credit Agricole, Smart Saver w ING Banku Śląskim itp.), jednak zazwyczaj jego działanie jest bardzo podobne.
Mechanizm jest bardzo prosty. Ilekroć dokonujemy płatności kartą lub robimy przelew, część środków z naszego konta podstawowego trafia na inny wskazany rachunek, np. na konto oszczędnościowe. Może to polegać na:
- Zaokrągleniu kwoty transakcji w górę, do określonego poziomu (np. 5 czy 10 zł). Przykładowo: płacimy za coś kartą 7 złotych, a w tym samym momencie 3 złote trafia na nasze konto oszczędnościowe.
-
W momencie dokonania transakcji, na konto oszczędnościowe trafia ustalony procent kwoty transakcji (np. od 1% do 10%). Robiąc przelew na 100 zł, automatycznie transferujemy 10 zł na konto oszczędnościowe
-
Po każdej transakcji (niezależnie od wartości) na konto oszczędnościowe trafia stała, ustalona przez nas niewielka kwota
Korzystając z mechanizmów automatycznego oszczędzania. Moglibyśmy sami robić to samo, aczkolwiek byłoby to zdecydowanie mniej wygodne. Metoda ta nieco przypomina dobrze znaną metodę oszczędzania każdej monety danego nominału (w Polsce najpopularniejsze było odkładanie pięciozłotówek), która jednak przestała działać w momencie, gdy wiele codziennych transakcji odbywa się za pomocą płatności bezgotówkowych.
6. Ryzyko oszczędzania na koncie oszczędnościowym
Nie ma zysku bez ryzyka, więc skoro na kontach oszczędnościowych można zarobić (zazwyczaj niewiele, ale zawsze), to ryzyko również musi być obecne. W przypadku tego produktu bankowego podstawowym rodzajem ryzyka jest to związane z kondycją finansową banku, w którym mamy konto. Jego upadłość może pozbawić nas części zdeponowanych środków.
Konkretnie tyczy się to depozytów powyżej równowartości 100 000 euro (mogą to być oczywiście środki w polskich złotych). Powód? To właśnie do tego poziomu obowiązują pełne gwarancje Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, który zabezpiecza depozyty (środki na kontach, lokatach itp.) ulokowane w bankach uczestniczących w systemie.
Limit równowartości 100 000 euro obowiązuje w wypadku pieniędzy jednej osoby w jednym banku (na wszystkich kontach itp. w danej instytucji). Równocześnie w pełni dozwolone jest zakładanie przez jedną osobę kont w wielu bankach – w ten sposób zwiększamy sumę naszych gwarancji.
7. Konto oszczędnościowe. Zalety i Wady
Zalety kont oszczędnościowych
- Prostota
- Pomoc w wyrabianiu nawyku oszczędzania
- Dostępność, możliwość założenia przez Internet
- Bezpieczeństwo, gwarancja BFG
- Brak konieczności dodatkowych rozliczeń z fiskusem
Wady kont oszczędnościowych
- Niskie zyski
- Brak gwarancji oprocentowania
- Odsetki niższe niż na lokacie
- Limit BFG na poziomie 100 000 euro
- Konieczność zapłaty podatku Belki
- Konieczność spełnienia dodatkowych warunków, by korzystać z promocji
