Artykuł został opublikowany w magazynie Akcjonariusz (3/2022)
Z Robertem Ostrowskim, Zastępcą Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych i Sebastianem Bartosem, Zastępcą Prezesa Zarządu ds. Handlu z Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. rozmawiał Przemysław Ławrowski, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych
Przemysław Ławrowski, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych: W drugim kwartale 2022 roku produkcja węgla w JSW spadła ogółem o 9,7 procent względem pierwszego kwartału. Jakie były tego przyczyny i czy w kolejnych kwartałach zarząd spodziewa się wyższego wydobycia oscylującego na poziomie tego z pierwszego kwartału tego roku?
Robert Ostrowski, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.: Produkcja węgla wynika z aktualnych możliwości frontu wydobywczego, który z uwagi na uwarunkowania naturalne jest zróżnicowany, co uniemożliwia prowadzenie równomiernego wydobycia. Niestety w II kwartale bieżącego roku, doszło do wypadków w kopalniach Zofiówka i Pniówek, co w połączeniu z problemami geologicznymi nie pozostanie bez wpływu na wolumeny produkcyjne Spółki w najbliższej przyszłości. Należy nadmienić, że bardziej szczegółowo te założenia będzie można przyjąć po wnioskach prac komisji powołanych przez Prezesa WUG do wyjaśnienia przyczyn tych obu zdarzeń. Zgodnie z przyjętym modelem na obecną chwilę zakłada się realizację rocznej produkcji węgla na poziomie 14,1 mln ton.
Obecnie ceny węgla są wysokie, co przekłada się na wyniki JSW. Czy w związku z tym spółka wykonuje działania mające na celu przygotowanie jej do okresu, gdy ceny ponownie będą niższe?
Robert Ostrowski, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.: Spółka na bieżąco analizuje zmiany cen oraz analizuje dostępne prognozy. Rozważamy również zwiększenie zakresu działań dotyczących zabezpieczenia ryzyka zmian cen towarów.
Ponadto Spółka dostrzega ryzyka związane z cyklem koniunkturalnym w branży i dlatego Zarząd podejmuje działania zmierzające do zabezpieczenia płynności i finansowania inwestycji w okresach gorszej koniunktury. To między innymi w tym celu budowany jest „zapas” gotówki w FIZ, prowadzimy rozmowy dotyczące zbudowania długoterminowej struktury finansowania działalności i inwestycji rozwojowych kapitałem obcym.
Jakich zmian cen węgla zarząd JSW spodziewa się w końcówce tego oraz w przyszłym roku oraz jakie czynniki będą ten rynek w dużej mierze kształtować?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: W Europie głównym czynnikiem wpływającym na rynki jest widmo kryzysu energetycznego. Od cen i dostępności energii będzie zależeć poziom produkcji przemysłowej, zwłaszcza w segmentach energochłonnych do których należy większość odbiorców JSW. Ceny węgla koksowego są cenami globalnymi, spadek zapotrzebowania w UE może wpłynąć na globalne ceny, jednak nie będzie to czynnik dominujący. Poziom cen węgla koksowego kształtowany jest głównie przez rynek azjatycki. Sytuacja będzie się normowała, aktualne notowania węgla koksowego spadły do poziomu sprzed wojny w Ukrainie.
W pierwszym półroczu zysk netto grupy kapitałowej JSW przekroczył 4 mld zł. Czy w związku z tym zarząd rozważa wypłatę dywidendy za rok 2022?
Robert Ostrowski, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.: Na dzień dzisiejszy Spółka posiada zobowiązanie zawarte w umowach pożyczki płynnościowej i preferencyjnej w ramach Programu Rządowego „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm” zgodnie z którymi w okresie obowiązywania tych umów nie może rekomendować wypłaty dywidendy. W trakcie spotkań z PFR poruszany był temat warunku zawartego w umowach pożyczek dot. wypłaty dywidendy. Aktualnie trwają analizy modelu finansowego przez instytucje finansowe i PFR oraz ocena prognozowanego standingu finansowego JSW w kolejnych latach. Po tym etapie nastąpią szczegółowe rozmowy dot. warunków finansowania, w tym dot. możliwości wypłaty dywidendy w kolejnych latach. Jednak należy pamiętać, że ostateczną decyzję w sprawie dywidendy podejmuje Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy JSW S.A.
Jaki udział węgla wydobywanego przez JSW kupują podmioty krajowe, a jaka część sprzedawana jest za granicę?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: Węgiel do celów energetycznych sprzedawany jest głównie na rynku krajowym. Dostawy do krajowej energetyki stanowią ok 90% sprzedaży węgla energetycznego, pozostałą część stanowi m.in. sprzedaż pakietowa do odbiorców węgla koksowego, którzy również posiadają własne elektrociepłownie.
Węgiel koksowy jest wysyłany za granicę w znacznie większym zakresie, co wynika ze specyfiki rynku. Na rynku krajowym nie występuje zapotrzebowanie mogące pokryć pełną produkcję JSW węgla koksowego, dlatego kluczowe dla JSW są rynki zagraniczne. JSW od wielu lat współpracuje z największymi europejskimi koncernami stalowymi, gdzie jest strategicznym dostawcą. Ok 70% węgla koksowego jest zużywanych w kraju, w tym ponad 40 % jest przerabianych na koks w koksowniach Grupy. Pozostałe 30% jest wysyłane na rynek UE.
W sierpniu JSW rozpoczęła sprzedaż węgla energetycznego z kopalni Budryk dla indywidualnych odbiorców. Czy jest to chwilowy ruch, czy zarząd planuje rozwijać tego typu działalność?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: Decyzja Zarządu JSW dot. produkcji węgla do celów opałowych w sortymencie orzech jest formą wsparcia społeczności lokalnych w trudnym okresie. JSW nie jest producentem typowego węgla energetycznego, jednak biorąc pod uwagę sytuację rynkową zdecydowaliśmy o uruchomieniu produkcji na wyselekcjonowanej ścianie w Kopalni Budryk produkcji węgla orzech z przeznaczeniem dla odbiorców indywidualnych. Klienci ogrzewający domy węglem mogą zakupić do 3 ton węgla na użytek własny. Produkcja węgla orzech wynosi ok. 180 ton na dobę, staramy się zwiększyć produkcję jednak mamy ograniczone możliwości.
Na jaki okres zawierane są przez spółkę kontrakty i w jaki sposób JSW zabezpiecza się w kontraktach długoterminowych na wypadek gwałtownych wzrostów lub spadków cen węgla?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: Głównym rynkiem zbytu produktów JSW jest przemysł stalowy, gdzie kluczowe są stabilne relacje z partnerami handlowymi, oparte na realizacji długoterminowych kontraktów. Okresowe silne wzrosty i spadki cen są wpisane w rynkowe warunki funkcjonowania i cyklicznie się powtarzają. JSW prowadzi stabilną politykę handlową bez względu na cykle koniunkturalne, ceny węgla koksowego podobnie jak większość uczestników rynku opiera na notowaniach węgli australijskich wyznaczających globalne trendy. O ile na ceny mamy ograniczony wpływ, możemy wpływać na poziom sprzedaży kreując relacje z klientami gwarantujące zbyt nawet w trudnych okresach.
JSW konsekwentnie buduje pozycję stabilnego, strategicznego dostawcy zarówno na czasy kryzysu jak i koniunktury. W okresie głębokiego kryzysu – w czasie pandemii COVID-19, pomimo drastycznego spadku produkcji stali, problemów finansowych własnych i kontrahentów oraz trudności produkcyjnych, Grupa w pełni realizowała zobowiązania, nie tylko nie utraciła żadnego z kontraktów, ale wzmocniła pozycję rynkową pewnego, strategicznego dostawcy. W konsekwencji zawarte zostały wieloletnie umowy z kluczowymi odbiorcami, gwarantujące zbyt produktów w kolejnych latach w obliczu nieuchronnych zmian rynkowych i konsekwencji wdrażanego „Zielonego ładu”.
W okresie najwyższej koniunktury – dzięki konsekwentnej realizacji przyjętej polityki handlowej Grupa JSW osiągnęła najwyższy w historii zysk ze sprzedaży oraz wynik finansowy netto, co pozwoli finansować niezbędne inwestycje zarówno w segmencie węglowym jak i koksowym, nawet w przypadku obniżenia koniunktury. Model funkcjonowania Grupy węglowo – koksowej świetnie się sprawdza, segmenty węglowy i koksowy uzupełniają się, co stabilizuje wyniki Grupy.
Jak oprócz wzrostu rynkowych cen węgla, na działalność JSW wpłynęła wojna w Ukrainie?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: Pierwsze półrocze br. było rekordowe w historii Grupy JSW, wynik kreowany był przez segmenty węgla koksowego i koksu, w dominującej części ze sprzedaży do krajów europejskich oraz na rynki zamorskie.
Chciałbym podkreślić, iż wysokie ceny węgla koksowego i koksu to nie tylko rezultat wojny w Ukrainie. Z problemami podażowymi na globalnym rynku węgla koksowego i wzrostem cen mamy do czynienia od płowy ubiegłego roku. Wojna w Ukrainie wpłynęła na przedłużenie okresu wysokich cen notowanych od połowy ubiegłego roku i okresowo spowodowała dodatkowy ich wzrost. Dzisiejsze notowania węgla koksowego powróciły do poziomu z lipca ubiegłego roku.
Wojna w Ukrainie niesie wiele zagrożeń związanych z groźbą kryzysu energetycznego w Europie. Większość odbiorców JSW należy do energochłonnych segmentów gospodarki i wszelkie zakłócenia dostaw i cen energii oraz gazu będą wpływać na ich poziom produkcji oraz zapotrzebowanie na koks i węgiel koksowy. Część europejskich hut w obawie o rosnące koszty oraz spadek zamówień podejmuje decyzje o czasowym wyłączeniu wielkich pieców. Nie musi oznaczać to bezpośredniego przełożenia na zakupy węgla koksowego – koksownie zintegrowane w koncernach hutniczych mogą w bardzo ograniczonym zakresie obniżyć produkcję, dużo bardziej spadek zapotrzebowania może być widoczny w segmencie koksowym.
Według raportu półrocznego, wskaźnik ogólnego zadłużenia Grupy Kapitałowej JSW na koniec czerwca tego roku spadł do poziomu z 0,42 z poziomu 0,53 w analogicznym okresie roku poprzedniego. Jak w związku z tym na spółkę wpłynął gwałtowny wzrost stóp procentowych?
Robert Ostrowski, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.: Spółka jest w sytuacji w której dług netto jest ujemny. Co oznacza, że jesteśmy beneficjentami podwyższonych stóp procentowych. Dodatkowo budując przyszłe finansowanie zakłada się ekspozycje kredytową opartą na walutach, w których osiągamy przychody, tj. USD i EUR, co nie tylko obniży koszt finansowania ale będzie działało jako naturalny hedge.
W co będą inwestowanie środki pozyskane w ramach Funduszu Inwestycji Zamkniętych?
Robert Ostrowski, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Ekonomicznych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.: Jednym z istotnych działań, jakie JSW S.A. podjęła w zakresie przeciwdziałania potencjalnym zagrożeniom, związanym z pogorszeniem płynności było utworzenie JSW Stabilizacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego („Fundusz”). Biorąc pod uwagę cykle koniunkturalne, a tym samym fluktuacje przepływów pieniężnych, Fundusz stanowi swojego rodzaju zaplecze finansowe, które odgrywa dużą rolę w stabilizacji sytuacji finansowej Spółki. W czasach dekoniunktury środki finansowe pochodzące z Funduszu wspierają zatem płynność finansową, przeznaczane są na bieżącą działalność operacyjną Spółki i pozwalają na nieprzerwane zapewnienie finansowania procesów inwestycyjnych.
Zarządzaniem środkami w FIZ zajmuje się TFI, czyli profesjonalny i kompetentny zarządca wyłoniony w sposób rynkowy. Środki zasilające Fundusz – są inwestowane w ramach dopuszczalnych kategorii lokat, dla których ustalona została odpowiednia polityka inwestycyjna z ograniczeniami inwestycyjnymi włącznie. Środki Funduszu mogą być lokowane w instrumenty, które praktycznie w 80–90% są instrumentami Skarbu Państwa, banków bądź samorządów o ratingu inwestycyjnym co najmniej BBB.
Jak zarząd JSW ocenia obecną sytuację na rynku węgla w Polsce?
Sebastian Bartos, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Handlu, Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: JSW jest przede wszystkim producentem węgla koksowego, który stanowi ok 80% produkcji ogółem. Na rynku krajowym nie występuje zapotrzebowanie mogące pokryć pełną produkcję JSW węgla koksowego, dlatego kluczowe dla JSW są również rynki zagraniczne. Zarówno na rynku krajowym, jak i Europy Środkowej JSW ma silną i stabilną pozycję.
Udział JSW w krajowym rynku węgla energetycznego jest niewielki, dla naszych odbiorców głównie z segmentu energetyki zawodowej jesteśmy dostawcą uzupełniającym. Staramy się wspierać energetykę w trudnym okresie, jednak nasze możliwości są ograniczone.
Węgiel nie jest pojęciem jednolitym i uniwersalnym – węgiel koksujący i energetyczny to dwa zupełnie różne produkty z odmiennym zastosowaniem. Uznany za strategiczny dla UE i jej przemysłu węgiel koksowy został wpisany przez Komisję Europejską na listę 30 surowców krytycznych. Jako niezbędny surowiec do produkcji stali spełnia kluczową rolę w zielonej transformacji. Doskonałym przykładem są turbiny wiatrowe; do budowy jednego wiatraka – od masztów po łopaty wirników i generatory – potrzeba około 140 ton stali. Jedna tona tego materiału oznacza konieczność wydobycia około 560 kilogramów węgla koksowego, z którego powstaje około 400 kilogramów koksu, co oznacza zużycie ok. 80 ton węgla koksowego na jeden wiatrak. Węgiel koksowy jest więc niezbędny przy budowie infrastruktury energetycznej, natomiast jest nieprzydatny do bezpośredniej produkcji energii, zwłaszcza dotyczy to węgla typu 35, którego udział w produkcji węgla koksowego w JSW wynosi ponad 90%. Podobnie węgiel energetyczny nie zastąpi koksowego.
Biorąc jednak pod uwagę bieżącą sytuację staramy się wdrażać rozwiązania powalające poszerzyć ofertę dla krajowej energetyki, m.in. Spółka uruchomiła produkcję granulatu energetycznego z drobnoziarnistych frakcji węglowych uzyskiwanych przy produkcji węgla koksowego. Wyprodukowany granulat służy jako domieszka do węgli energetycznych i podobnie jak produkowany przez JSW węgiel do celów energetycznych, trafia do zakładów energetyki zawodowej, dużych elektrociepłowni, posiadających odpowiednie instalacje.
