Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych, wspólnie z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych S.A. oraz Stowarzyszeniem Emitentów Giełdowych, zwróciło się do prezydenta Andrzeja Dudy o wsparcie inicjatywy dotyczącej umożliwienia organizowania walnych zgromadzeń w sposób w pełni elektroniczny. To odpowiedź na oczekiwania polskich inwestorów indywidualnych.
Jesienią ubiegłego roku Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A., Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych oraz Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych podjęły wspólną inicjatywę wypracowania formuły nowoczesnego, w pełni elektronicznego trybu odbywania walnych zgromadzeń, która mogłaby stać się atrakcyjną alternatywą dla walnych zgromadzeń odbywanych w sposób tradycyjny. Efektem tych prac jest przygotowany projekt zmian w prawie, który został przesłany do Kancelarii Prezydenta wraz z prośbą o skorzystanie przez głowę państwa z inicjatywy ustawodawczej w opisywanej sprawie.
– Proponowane zmiany zakładają wprowadzenie zupełnie nowego, fakultatywnego trybu odbywania walnego zgromadzenia (Elektroniczne Walne Zgromadzenie), w ramach którego wszelka komunikacja pomiędzy uczestniczącymi w nim akcjonariuszami oraz organizatorami walnego zgromadzenia, w tym również oddawanie głosów na takim walnym zgromadzeniu, mogłaby się odbywać wyłącznie w sposób elektroniczny, jednakże bez konieczności zapewnienia wzajemnej komunikacji w czasie rzeczywistym wszystkich osób uczestniczących w tym walnym zgromadzeniu. Załączony projekt zmian Kodeksu spółek handlowych porządkuje także niektóre kwestie związane z dotychczas istniejącymi trybami przeprowadzania walnego zgromadzenia. Proponuje on wyraźne odróżnienie w pełni stacjonarnych walnych zgromadzeń, zakładających konieczność fizycznego stawiennictwa wszystkich jego uczestników, od walnych zgromadzeń, w których udział można wziąć także przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej – piszą przedstawiciele SII, SEG i KDPW w piśmie skierowanym do prezydenta Andrzeja Dudy.
Pod dokumentem podpisali się Maciej Trybuchowski, prezes zarządu KDPW S.A.; Michał Stępniewski, wiceprezes zarządu KDPW S.A.; dr Mirosław Kachniewski, prezes zarządu SEG oraz Jarosław Dominiak, prezes zarządu SII.
– Zwracamy się do Pana Prezydenta z uprzejmą prośbą o zapoznanie się z załączonymi propozycjami zmian do kodeksu spółek handlowych oraz rozważenie objęcia ich przysługującą Panu Prezydentowi inicjatywą ustawodawczą. Ze swojej strony pragniemy zadeklarować wolę pełnej współpracy przy ewentualnej dalszej pracy nad tym projektem, a także gotowość do wyjaśnienia wszelkich wątpliwości, które ewentualne wywoływałyby zaproponowane w nim zmiany – dodają autorzy inicjatywy.
Propozycje SII, SEG i KDPW powstały przy wsparciu prof. Aleksandra Chłopeckiego oraz mec. Leszka Koziorowskiego, ekspertów specjalizujących się w tematyce rynku kapitałowego. Podjęcie inicjatywy stanowi odpowiedź na wyrażane przez inwestorów indywidualnych uwagi dotyczące ich reprezentacji w organach spółek oraz uczestnictwa w walnych zgromadzeniach.
Inwestorzy chcą internetowych walnych
Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Inwestorów 2022, tylko 4,7% ankietowanych wzięło udział w WZ swojej spółki. Odsetek ten jest nieco wyższy u członków Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych (7,6%), lecz nadal odbiega od pożądanego poziomu.
– Jeszcze długie lata polscy inwestorzy nie będą jeździć na Walne Zebrania spółek giełdowych. Mamy za mało czasu, nie mamy też tak dużych portfeli, które uzasadniałyby wyjazd często na drugi koniec Polski. Ileż łatwiej by było, gdybyśmy mogli wziąć udział w takim Walnym z domu, z własnego fotela. Zatem wszelkie zmiany prawne, które mogą przyczynić się do aktywizacji inwestorów indywidualnych i zachęcić ich do brania udziału w Walnych Zebraniach spółek giełdowych są ze wszech miar pożądane. Eliminujmy ryzyka i wszelkie zapisy prawne, które powodują, że spółki nie decydują się na organizację takich Walnych – komentuje Michał Masłowski, wiceprezes Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.
Deklarowane powody braku uczestnictwa w WZ są rozmaite, natomiast wiele z nich związanych jest z niedogodnościami, które usuwa wprowadzenie Elektronicznego Walnego Zgromadzenia.
Jednocześnie w ostatnich latach obserwujemy wzrost odsetka ankietowanych inwestorów, którzy uważają, że spółki powinny umożliwić udział w walnym zgromadzeniu przez internet.
Z kolei 20% uczestników OBI 2022 wskazało, że jedną z największych bolączek polskiego rynku kapitałowego jest brak poszanowania dla akcjonariuszy mniejszościowych. Zmiana sposobu wybierania kandydatów mniejszości do rady nadzorczej.
– Z uwagą należy spojrzeć także na proponowane zmiany dotyczące sposobu wyboru członków rad nadzorczych zgłaszanych przez inwestorów mniejszościowych. Znam wiele przypadków z przeszłości gdzie głosy inwestorów, mówiąc potocznie, „marnowały się“. Wiele walnych zgromadzeń, gdzie patrząc na faktyczną liczbę głosów można było powołać więcej niż jednego przedstawiciela inwestorów mniejszościowych, kończyło się na powołaniu tylko jednego kandydata. Wynika to z bieżącej konstrukcji przepisów o powołaniu członków rad nadzorczych w drodze głosowania grupami. Proponowana zmiana daje szansę urzeczywistnienia siły głosów akcjonariuszy mniejszościowych, na konkretnych Walnych Zgromadzeniach, do posiadania swoich przedstawicieli w radach nadzorczych – dodaje Michał Masłowski.
🟢 Pełną treść pisma skierowanego do prezydenta przeczytać można klikając w ten link.
Poniżej publikujemy natomiast omówienie proponowanych zmian w kodeksie spółek handlowych, którego autorem jest Jarosław Dzierżanowski, radca prawny współpracujący ze Stowarzyszeniem Inwestorów Indywidualnych.
Propozycje SII, SEG i KDPW S.A. – omówienie
Tryb Elektronicznego Walnego Zgromadzenia
Przygotowane zmiany wprowadzają nowy tryb organizacji walnego zgromadzenia na potrzeby projektu ustawy nazwanego Elektronicznym Walnym Zgromadzeniem. Jako, że w kodeksie spółek handlowych funkcjonują już przepisy dotyczące możliwości organizacji walnych zgromadzeń w formule online, tytułem wstępu wyjaśnienia wymaga, że nowy tryb nie zastępuje dotychczasowych przepisów dotyczących możliwości uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, lecz wprowadza obok niego nowy tryb.
Nowelizacja zakłada funkcjonowanie dwóch trybów organizacji walnego zgromadzenia. Pierwszy to tryb wzajemnej komunikacji w czasie rzeczywistym w ramach którego ujęte zostały dotychczasowe regulacje dotyczące uczestnictwa w walnych zgromadzeniach. Tryb wzajemnej komunikacji w czasie rzeczywistym obejmuje zatem zarówno klasyczne stacjonarne walne zgromadzenie, jak i walne zgromadzenie przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.
Organizując stacjonarne walne zgromadzenie, spółka na bazie dotychczasowych przepisów mogła równocześnie prowadzić je z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, co potocznie było nazywane walnym zgromadzeniem online. To pozostało – spółki dalej będą mogły organizować wyłącznie stacjonarne walne zgromadzenia lub stacjonarne zgromadzenia z jednoczesną możliwością uczestnictwa online. Bez względu na to, czy w formule stacjonarnej, czy online, istotą tego zgromadzenia jest bezpośrednia komunikacja między jego uczestnikami, dlatego też ten tryb został nazwany jako „wzajemnej komunikacji w czasie rzeczywistym”.
Tryb Elektronicznego Walnego Zgromadzenia jest natomiast całkowitym novum przygotowanym z mecenasami Leszkiem Koziorowskim i Aleksandrem Chłopeckim. Całkowicie zastępuje on tryb głosowania korespondencyjnego w istniejącym obecnie kształcie. Głosowanie korespondencyjne odbywające się za pomocą listów wysyłanych pocztą stanowi całkowity anachronizm w dobie Internetu i dlatego powstała niniejsza propozycja zastąpienia go Elektronicznym Walnym Zgromadzeniem. Możliwość głosowania za pomocą listów w praktyce nie była chyba nigdy stosowana, żadnemu z członków zespołu nie jest znany choćby jeden przypadek głosowania w ten sposób nad uchwałami w spółce akcyjnej, nie wspominając o spółce publicznej. Przygotowany projekt nowelizacji KSH wprowadza możliwość odbywania walnego zgromadzenia w trybie elektronicznym (korespondencyjnym na miarę XXI wieku), który nie wymaga komunikacji w czasie rzeczywistym, ale dzięki systemowi udostępnionemu przez spółkę umożliwia zarówno głosowanie nad uchwałami jak i zgłaszanie uwag do spraw objętych porządkiem obrad.
Przeprowadzenie walnego zgromadzenia z wykorzystaniem trybu elektronicznego jest możliwością daną spółkom i ich akcjonariuszom. Jego stosowanie nie jest więc obowiązkowe. Co do zasady, tryb stacjonarny dalej pozostaje trybem podstawowym odbywania walnych zgromadzeń. Niemniej jednak, nowy tryb jest koncepcją wartą uwagi i z czasem może zyskiwać na zainteresowaniu. Daje on korzyści zarówno spółce, jak i jej akcjonariuszom, przede wszystkim w postaci redukcji kosztów organizacji walnego zgromadzenia i uczestnictwa w nim. Możliwość uczestnictwa w EWZA poprzez Internet może zwiększyć zainteresowanie akcjonariuszy partycypacją w tego rodzaju wydarzeniach korporacyjnych, w szczególności, że nie będzie to wymagało od nich ponoszenia kosztów osobistego stawiennictwa, jak i konieczności poświęcania swojego czasu na dotarcie na obrady.
Jak wspomniałem, organizacja EWZA jest opcją a nie obowiązkiem, istnieje więc ryzyko, że emitenci dalej będą woleli organizować WZA u notariusz, licząc, że żaden akcjonariusz mniejszościowy nie dotrze na miejsce obrad.
Faza konsultacyjna
Jak słusznie podkreślają autorzy uzasadnienia do projektu nowelizacji, jednym z najistotniejszych jego elementów jest wprowadzenie tzw. fazy konsultacyjnej. W mojej ocenie wzmacnia ona pozycję akcjonariuszy mniejszościowych i ich role w spółce. W przypadku organizacji Elektronicznego Walnego Zgromadzenia, przygotowane zmiany dają akcjonariuszom prawo do żądania informacji o sprawach objętych porządkiem obrad jak i jego zmian, a odpowiedzi spółka zobowiązana będzie publikować w tym samym systemie. Zgodnie z przygotowaną nowelą, każdy z akcjonariuszy uprawnionych do udziału w elektronicznym walnym zgromadzeniu uzyska prawo żądania informacji dotyczących spółki, jeżeli jest to uzasadnione dla oceny sprawy objętej porządkiem obrad. Zgłoszenie żądania będzie następowało za pośrednictwem systemu informatycznego służącego do organizacji elektronicznego walnego zgromadzenia, a zarząd będzie zobowiązany do udzielenia żądanych informacji nie później niż na dwa dni przed terminem walnego zgromadzenia. Zarówno żądanie akcjonariusza jak i informacje udzielane w odpowiedzi na nie będą musiały zostać opublikowane w systemie informatycznym służącym do organizacji elektronicznego walnego zgromadzenia.
Uważam, że taki sposób komunikacji akcjonariuszy mniejszościowych ze spółką może przyczynić się do aktywniejszego udziału z ich strony w walnych zgromadzeniach. Dzięki nowym przepisom bez konieczności „wychodzenia z domu” dostaną możliwość zawieranie stanowisk wobec spraw objętych porządkiem obrad na długo przed głosowaniem. Dodatkowo będą też mieli możliwość bieżącego śledzenie potencjalnych zmian porządku obrad.
Przygotowana nowelizacja wzmacnia też gwarancję, że walne zgromadzenie odbędzie się w trybie w jakim żąda tego zwołujący. Zgodnie z treści projektowanych zmian decyzję o trybie przeprowadzenia WZ podejmuje podmiot, który na mocy innych przepisów i we wskazanych w nich przypadkach może zwołać WZ. Przykładowo zatem, o ile WZ nie zostało zwołane przez zarząd spółki (a nawet wbrew woli zarządu), to nie zarząd będzie decydować o trybie organizacji WZ. Upoważnieni przez sąd akcjonariusze mniejszościowi do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia sami zdecydują o wyborze trybu w jakim się ono odbędzie, a w konsekwencji o możliwości uczestnictwa w nim jak największej liczby zainteresowanych..
Tryb wyboru kandydatów mniejszości do Rady Nadzorczej
Drugą bardzo istotną zmianą, którą zawiera projekt nowelizacji KSH jest zmiana zasad powoływania członków Rady Nadzorczej w drodze głosowania grupami. Jest to całkowita zmiana metodologii wyboru przez akcjonariuszy mniejszościowych swoich przedstawicieli do rady nadzorczej. Dotychczasowe głosowanie grupami zostałoby zastąpione poprzez przyjęcie koncepcji tzw. kandydatów mniejszości, wybieranych według wyboru akcjonariuszy, indywidualnie lub poprzez tworzenie grup kandydatów, przy czym co szczególnie istotne projektowane zmiany dotyczyłyby każdego rodzaju walnego zgromadzenia, nie tylko EWZA. Zapewni to możliwość jednorodnej ochrony interesów mniejszości przy wyborze ich kandydatów do rady nadzorczej. Dodatkową ochronę interesów mniejszości stanowić będzie wprowadzona w projekcie możliwość, aby członek rady nadzorczej wybrany głosami mniejszości sam decydował o tym, że będzie prowadził stałą kontrolę nadzorczą w spółce. Jego uprawnienia zostałyby zatem faktycznie poszerzone w stosunku do obecnych, gdzie kontrola ograniczona jest do posiedzeń rady nadzorczej).
Przygotowana regulacja zakłada zastąpienie koncepcji głosowania jedynie na jednego potencjalnego członka rady nadzorczej koncepcją głosowania na kandydatów mniejszości. W praktyce polegało to będzie na tym, że możliwe będzie zgłoszenie przez akcjonariuszy mniejszościowych grupy kandydatów do rady nadzorczej (nie jak dotychczas tylko jednego w ramach jednej grupy utworzonej w procedurze głosowania grupami). Głosowanie nad kandydatami mniejszości będzie umożliwiało łączenie głosów akcjonariuszy mniejszościowych w celu wyboru więcej niż jednego przedstawiciela tych akcjonariuszy w radzie nadzorczej.
Dodatkowo nowelizacja zakłada przyznanie każdemu z akcjonariuszy, niezależnie od liczby reprezentowanych akcji lub głosów, uprawnienia do zgłaszania kandydatów mniejszości. Co prawda w dalszym ciągu wymagany będzie wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, aby zainicjować wybór rady nadzorczej w ramach procedury wyboru kandydatów mniejszości (analogicznie jak przy wyborze rady nadzorczej w drodze głosowania oddzielnymi grupami), jednak zaproponowany mechanizm głosowania w sposób bardziej efektywny będzie prowadził do urzeczywistnienia prawa akcjonariuszy mniejszościowych do posiadania swojego przedstawiciela w radzie nadzorczej.
Jak już zostało wskazane, w ramach danej grupy będzie mogła zostać zgłoszona dowolna ilość kandydatów, a każdy z akcjonariusz będzie uprawniony do zgłoszenia swojego kandydata. Zgłoszeni kandydaci utworzą grupę (grupa kandydatów). Głosowanie na grupę kandydatów odbywać się będzie poprzez oddanie głosów na jednego z kandydatów w grupie. Zgodnie z nową procedurą, wybranym do rady nadzorczej zostanie ten kandydat, który uzyska co najmniej taką ilość głosów, która wynika z podziału ogólnej liczby reprezentowanych akcji na walnym zgromadzeniu przez liczbę członków rady nadzorczej. W przypadku głosowania na grupę kandydatów dla wyboru wszystkich kandydatów wchodzących w skład grupy kandydatów wymagana jest odpowiednia wielokrotność głosów oddanych łącznie na tych kandydatów. Jeżeli liczb akcji tworzących daną grupę nie pozwoli na wybór więcej niż jednego kandydata mniejszości, wybranym do rady nadzorczej zostanie ten kandydat, który w ramach grupy uzyska najwyższą liczbę głosów. Jeżeli w grupie ze względu na zakres posiadanych głosów przysługuje więcej niż jedno miejsce w radzie, wybrany zostanie również kolejny kandydat z najwyższą liczbą głosów.
Zmiana rozstrzyga również sytuację, gdy w danej spółce statut określa liczebność rady nadzorczej w sposób widełkowy, a na WZ ma odbyć się wybór kandydatów mniejszości. Proponowane rozwiązanie ustala w takim przypadku liczebność rady nadzorczej w ramach statutowych widełek uniemożliwiając blokowanie uprawnień akcjonariuszy mniejszościowych do wyboru swoich przedstawicieli do rady nadzorczej.
Wybory większościowe Rady Nadzorczej
Kolejną istotną zmianą o której należy wspomnieć, jest także zmiana podstawowej metodologii wyboru członków Rady Nadzorczej. Dotychczas odbywa się to w ten sposób, że przewodniczący walnego zgromadzenia decyduje o kolejności głosowania nad kandydatami. Powoduje to, że w pierwszej kolejności wybierani są kandydaci zgłoszeni przez akcjonariusza większościowego. Gdy wybrana zostaje zakładana liczba członków rady nadzorczej, pozostałe kandydatury w ogóle nie są poddawane pod głosowanie.
Przygotowana zmiana przewiduje, że członkowie Rady Nadzorczej wybierani będą w głosowaniu większościowym, w trakcie którego pod głosowanie będą musiały zostać poddane wszystkie zgłoszone kandydatury. W przypadku, gdy liczba zgłoszonych kandydatur będzie większa niż liczba mandatów, które mają zostać obsadzone, każda ze zgłoszonych kandydatur będzie głosowana odrębnie. Uchwała będzie uważa za podjętą wyłącznie w przypadku tych kandydatur, które uzyskały kolejno największą liczbę głosów pozwalającą na obsadzenie wszystkich mandatów, pod warunkiem, że była to co najmniej większość bezwzględna. W przypadku, gdy liczba kandydatów, którzy uzyskali równą bezwzględną większość głosów, będzie większa niż liczba mandatów, które mają zostać obsadzone, nowelizacja stanowi, że wybór tych kandydatów nie został dokonany.
