Świece japońskie są jedną z najstarszych metod prezentacji zmian kursu w danym okresie. W oparciu o nie powstają omówione już wcześniej wykresy świecowe, które są obecnie wykorzystywane przez większość analityków technicznych. Przez wiele lat ewoluowały i zyskiwały popularność, ale dopiero pod koniec XX wieku zaczęły być powszechnie stosowane na Zachodzie.
W związku z tym każdy, kto chce analizować zmiany cenowe powinien znać podstawy budowy świec oraz główne formacje (sekwencje świec) pozwalające prognozować przyszłość.
Japońska analiza techniczna narodziła się w XVIII wieku (300 lat temu), gdy dynamiczny rozwój przeżywały kontrakty terminowe na ryż. Za ojca świec japońskich uważa się kupca Homma, który zaobserwował zależności zachodzące pomiędzy popytem i podażą oraz zauważył jaki wpływ na poziom cen ryżu mają emocje uczestników rynku.
Podobnie jak wykresy słupkowe świece japońskie pokazują cenę maksymalną, minimalną, otwarcie i zamknięcie w poszczególnych okresach (np. dniu, tygodniu lub miesiącu). Jedyna różnica między nimi to sposób graficznej prezentacji. Wielu inwestorów uważa, że wykresy świecowe są przejrzyste, łatwe do odczytu, szczególnie jeśli chodzi o relację pomiędzy otwarciem i zamknięciem.
Kolor korpusu świecy pokazuje, jaki jest kierunek zmian kursu w trakcie danego interwału czasowego Jeżeli cena otwarcia jest wyższa od ceny zamknięcia korpus przybiera kolor biały (lub zielony) i informuje o przewadze popytu, natomiast w przeciwnej sytuacji świeca jest czarna (lub czerwona), co oznacza przewagę podaży. Knoty, zwane również cieniami lub włosami, obrazują emocje, które towarzyszą inwestorom w konkretnej jednostce czasu. Pokazują także minimalny i maksymalny zakres wahań ceny.
Analiza świec pozwala na identyfikację różnych formacji, takich jak formacje odwrócenia lub kontynuacji trendu. Dzięki temu, wykresy świecowe są powszechnie stosowane przez inwestorów i traderów do podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Poniżej pokazany został przykładowy wykres świecowy dla indeksu WIG20.
Podstawowe rodzaje świec
W zależności od wyglądu świecy zmienia się jej wymowa. Długi korpus i brak cieni świadczy przeważnie o znaczącej przewadze popytu lub podaży. Niewielki korpus, a długie knoty z obu stron są natomiast oznaką niezdecydowania. Długi knot z jednej strony i krótki korpus mogą oznaczać słabość którejś ze stron rynku. Obrazują zaangażowanie popytu i podaży opisując psychologiczne aspekty zachowań graczy na rynku. Formacje świecowe są kombinacjami świec podstawowych. Poniżej opisujemy wybrane, podstawowe świece japońskie.
Szpulki
Szpulki to świece posiadające zazwyczaj mały korpus (niewielka odległość pomiędzy cenami otwarcia i zamknięcia) i długie cienie. Powstanie szpulki oznacza, że siły popytu i podaży są w równowadze, choć wahania mogą być większe lub mniejsze (długie lub krótkie cienie). Świadczą o okresie dystrybucji lub akumulacji (konsolidacji, często jako „inside bary”), występują po większym ruchu lub zaraz przed nim.
W przypadku akumulacji - przy niskich cenach i dużym wolumenie potencjał spadkowy zostaje wchłonięty przez popyt (biała szpulka).
W przypadku dystrybucji - przy wysokich cenach i dużym wolumenie potencjał wzrostowy zostaje zdławiony przez podaż (czarna szpulka).
Z uwagi na to, że formację szpulki tworzy jedna świeca, nie ma ona dużej wartości prognostycznej i powinna zostać potwierdzona kolejnymi świecami. Jeśli oczekujemy na zmianę trendu to po szpulce w trendzie wzrostowym powinna pojawić się świeca podażowa (czarna lub czerwona), by potwierdzić formację i dać sygnał do zmiany sentymentu. W trendzie spadkowym będzie to analogicznie świeca popytowa (biała lub zielona).
Podczas wystąpienia szpulki warto zwrócić uwagę na wolumen, gdyż jego wzrost zdecydowanie wzmacnia wymowę formacji.
Świece doji
Są to wyjątkowe świece, ponieważ nie posiadają korpusów. Powstają w sytuacjach gdy cena otwarcia jest taka sama jak cena zamknięcia w określonym czasie rysowania świecy. Wymowa ich jest podobna do szpulek. Gdy pojawiają się w trendzie bocznym ich znaczenie jest niewielkie i oznacza jedynie brak zdecydowania inwestorów, natomiast gdy pojawią się po okresie dłuższej hossy lub bessy mogą być zapowiedzią lokalnego szczytu lub dołka.
Wyróżniamy:
- długonogie doji (doji na wysokich nogach) - wyraża duże niezdecydowanie związane z aktualnie panującą tendencją i skrajne emocje
- ważka i nagrobek doji - często ich pojawienie ostrzega przed zmianą tendencji na rynku, podobnie jak młot/wisielec oraz odwrócony młot/spadająca gwiazda
