Forex – poradnik dla początkujących. Jak inwestować na Forex?

Rynek Forex to największy rynek na świecie, do którego pośredni dostęp może mieć każdy inwestor. Inwestowanie na Forex daje szereg atrakcyjnych możliwości, jednak niesie za sobą pewne rodzaje ryzyka, przez które większość zwykłych inwestorów indywidualnych obecnych na tym rynku notuje straty.

Odświeżamy sekcję ABC Inwestora. Artykuł przeznaczony jest dla początkujących inwestorów lub osób, które w ogóle jeszcze nie inwestują. W najbliższych dniach będziemy publikować kolejne materiały z tej serii.

Forex (ang. Foreign Exchange Market, FX Market) to międzynarodowy rynek wymiany walut. Jest to największy rynek na świecie – średnie dzienne obroty sięgają nawet 7,5 bln dolarów. Głównymi handlującymi na Forex są wielkie instytucje finansowe, jednak pośrednio na rynek ten wpływają decyzje finansowe miliardów ludzi handlujących walutami obcymi przez pośredników. Wśród nich znajdują się zarówno ci, którzy waluty potrzebują do celów „realnych” (kupno towarów, wyjazd zagraniczny) lub do celów spekulacyjnych. Większość transakcji zawieranych na Forex ma charakter spekulacyjny, jednak w długim terminie o sile waluty decydują czynniki fundamentalne.

Rynek Forex to rynek pozagiełdowy (OTC, ang. Over the counter), który nie posiada siedziby i jednego miejsca rozliczania transakcji (jak np. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie). Forex jest rynkiem rozproszonym, na którym transakcje zawierane są za pośrednictwem specjalnych platform.

Handel na Forex trwa od poniedziałku do piątku, przez 24 godziny na dobę – to ujęcie globalne, ponieważ w praktyce handel rusza już w niedzielę późnym wieczorem czasu polskiego i kończy się w piątek późnym wieczorem.

Nie każdy moment na rynku Forex związany jest z taką samą aktywnością. Najwięcej dzieje się w trakcie funkcjonowania inwestorów z czołowych centrów finansowych, takich jak Tokio, Londyn czy Nowy Jork. Dlatego tez przyjęło się, że każdego dnia na rynku Forex wyróżniamy trzy główne sesje: azjatycką, europejską i amerykańską. Ich czas trwania zazębia się ze sobą, co wynika z różnych stref czasowych.

Podstawowe cechy rynku Forex:

• największy rynek na świecie pod względem dziennej wartości i liczby transakcji
• duża płynność zapewniana przez obecność wielu inwestorów, głównie instytucjonalnych
• duża zmienność
• zdecentralizowany charakter
• handel przez 5 dni roboczych, 24 h na dobę

Najważniejsze waluty na rynku Forex

Dolar to zdecydowanie najpopularniejsza waluta obecna na Forex (ze względu na swój status światowej waluty rezerwowej, wynikający z roli USA w globalnej gospodarce i polityce), jednak na rynku tym obecne są także inne główne waluty, w tym np. euro, jen japoński, funt brytyjski, juan chiński, dolar australijski, dolar kanadyjski, frank szwajcarski, korona szwedzka czy korona norweska. Polski złoty również jest walutą wymienialną na rynku międzynarodowym, choć jego udział w transakcjach wynosi mniej niż 1%, co daje mu miejsce w trzeciej dziesiątce najważniejszych walut świata.

Obroty na rynku Forex – cotrzyletni raport Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS). Jak widać, par z udziałem polskiego złotego nie ma w światowej czołówce par walutowych o największych obrotach.

Handel na rynku Forex polega na wymianie walut grupowanych w pary walutowe. Para walutowa to nic innego jak stosunek wartości jednej waluty do drugiej. Przykładowo, najpopularniejsza na świecie para walutowa to EUR/USD – wyraża ona to, ile dolarów należy zapłacić za jedno euro. Gdy EUR/USD wynosi 1,1 to za jedno euro trzeba zapłacić jednego dolara i dziesięć centów.

O parze EUR/USD powiedzieć można też, że euro to waluta bazowa, a dolar to waluta kwotowana.

Ważna uwaga – EUR/USD i USD/EUR to nie to samo. Gdy EUR/USD wynosi 1,1 to USD/EUR wynosić będzie 0,91. Wynika to z prostych działań arytmetycznych.

Na Forex utrwalił się podział par walutowych na kilka głównych grup:

• Majors – główne pary walutowe, zawierające dolara oraz jedną z popularnych walut: euro, jena, funta brytyjskiego, dolara australijskiego, dolara kanadyjskiego i franka szwajcarskiego, np. EUR/USD, GBP/USD, USD/CHF, USD/JPY, AUD/USD, USD/CAD
  
  
• Minors – mniej ważne pary walutowe, które nie zawierają dolara, a jedynie pozostałe z ważnych walut, np. EUR/GBP, GBP/JPY, GBP/CHF, EUR/JPY, AUD/CAD
   
• Exotic – pary walutowe zawierające walutę, która nie jest powszechnie używana w światowych transakcjach. W tym gronie znajdziemy pary walutowe z polskim złotym oraz innymi walutami krajów rozwijających się (ang. emerging markets), np. EUR/PLN, USD/PLN, USD/MXN, USD/TRY.

Jak inwestować na Forex?

Na rynku Forex obecni są przede wszystkim duzi inwestorzy instytucjonalni, dla których pojedynczy inwestor indywidualny raczej nie jest partnerem do handlu – kwoty, którymi obracają np. banki są zbyt duże dla przeciętnego Kowalskiego. Dlatego też, aby inwestować na rynku Forex potrzebny będzie broker Forex, za pośrednictwem którego będziesz prowadził swoje inwestycje.

Broker Forex może działać w różnych modelach, wśród których wyróżnić należy przynajmniej dwa.

• Broker Forex ECN – Broker jest pośrednikiem w transakcjach na rynku międzybankowym (Electronic Communication Network)
  
  
• Broker Forex MM – Broker występuje jako organizator własnego rynku (ang. Market Maker), który prowadzi przy wykorzystaniu cen z rynku międzybankowego

Oba modele w istotny sposób różnią się od siebie. W modelu ECN zlecenia trafiają na prawdziwy rynek, gdzie są dopasowywane do zleceń składanych przez innych uczestników rynku. W modelu MM drugą stroną transakcji jest sam broker, który zabezpiecza swoje transakcje z klientami poprzez zawieranie innych transakcji już na właściwym rynku.

W przypadku modelu market maker może dojść do konfliktu interesów, dlatego decydując się na ten model warto wybierać tylko renomowane i nadzorowane instytucje.

CFD na Forex

Inwestowanie na rynku Forex w przypadku inwestorów indywidualnych zazwyczaj wiąże się z wykorzystaniem instrumentu o nazwie CFD czyli kontraktu na różnicę kursową (ang. Contract For Difference). CFD to umowa pomiędzy brokerem a inwestorem, na mocy której strony zobowiązują się do pokrycia różnicy między kursem w momencie otwarcia pozycji a momentem zamknięcia pozycji. Handel CFD nie wiąże się z fizyczną dostawą instrumentu bazowego, którym mogą być nie tylko waluty, ale także inne instrumenty finansowe.

U brokerów Forex znaleźć można CFD m.in. na:

• Waluty
• Akcje
• ETF-y
• Obligacje
• Kryptowaluty
• Indeksy
• Towary

Kontrakty CFD pozwalają na inwestowanie „w obie strony” – możesz zakładać, że cena rynkowa wzrośnie lub spadnie.

• Pozycja długa (long) – inwestor zarabia, gdy cena instrumentu rośnie i traci, gdy cena instrumentu spada
• Pozycja krótka (short) – inwestor zarabia, gdy cena instrumentu spada i traci, gdy cena instrumentu rośnie

Dźwignia finansowa

Z inwestowaniem w CFD/Forex wiąże się pojęcie jdźwigni finansowej, znanej też jako lewar. Dźwignia finansowa pozwala na inwestowanie tak, jakbyśmy mieli więcej pieniędzy niż faktycznie mamy. Jak to możliwe? Za sprawą istnienia dźwigni finansowej, w momencie otwierania pozycji musimy mieć jedynie odpowiedni depozyt zabezpieczający dla naszej transakcji. Jego wysokość ustalana jest przez brokera oraz obowiązujące regulacje. Wysokość dźwigni oznaczana jest ilorazem – np. dźwignia 1:30 oznacza, że dysponując 1000 zł można otwierać pozycję o wartości 30 000 zł.

Inwestowanie z dźwignią wymaga przekazania brokerowi depozytu zabezpieczającego (ang. margin) – w powyższym przykładzie byłby to właśnie wspomniany 1000 zł. Jeżeli kurs instrumentu będzie zachowywał się zgodnie z naszymi przewidywaniami, to zarobimy i to angażując mniejsze środki niż bez istnienia dźwigni finansowej. Jednak nie zawsze sytuacja na rynku będzie zgodna z naszymi oczekiwaniami – w przypadku niekorzystnej dla nas zmiany kursu (np. spada zamiast rosnąć), nasze straty również będą większe. Inwestowanie z dźwignią może nie tylko wyzerować nasz depozyt zabezpieczający, lecz wiązać się z koniecznością dopłaty na żądanie brokera (ang. margin call).

Innymi słowy – dźwignia finansowa pozwala multiplikować zyski, ale też może multiplikować straty. Korzystać z niej powinni tylko inwestorzy, którzy znają zasady jej działania oraz są gotowi ponieść dodatkowe ryzyko straty środków.

Notowania Forex. Jak je czytać?

Notowania na rynku Forex lub kontraktów CFD podawane są w specyficznym formacie. Zamiast jednej ceny, inwestor widzi dwie:

• Cena Bid – cena, po której można zawrzeć transakcję sprzedaży (cena, po której kupuje się od nas). Po tej cenie otwierane są pozycje krótkie i zamykane są pozycje długie.

• Cena Ask – cena, po której można zawrzeć transakcję kupna (cena, po której nam się sprzedaje). Po tej cenie otwierane są pozycje długie i zamykane są pozycje krótkie.

Oto przykładowe notowania Forex, na które składa się cena Bid i cena Ask.

EUR/USD     1,07331  /  1,07372

Ceny te zazwyczaj nieznacznie się różnią. Różnica między cenami bid i ask to spread. Z racji tego, że cena sprzedaży jest niższa od ceny kupna, spread przyjmuje wartość dodatnią i stanowi koszt inwestowania – im jest niższy, tym lepiej dla inwestora. Spread może się zmieniać w czasie i jest uzależniony od sytuacji panującej na rynku.

Oprócz spreadu, inwestor powinien zwrócić uwagę także na prowizje pobierane przez brokera. W niektórych wypadkach może ona wynosić 0%, ale nie jest to reguła.

Ceny na rynku Forex podawane są zazwyczaj do czterech miejsc po przecinku. Najmniejszą zmianę w takim formacie (o 0,0001) nazywa się pip (ang. percentage in points). Jeden pips to więc jedna dziesięciotysięczna czyli inaczej jedna setna procenta. W przypadku czołowych par walutowych spotkamy się z notowaniami do piątego miejsca po przecinku – wówczas najmniejszą możliwą zmianą jest jedna dziesiąta pipsa.

Innym istotnym na rynku Forex pojęciem jest lot. Jeden lot to 100 000 jednostek waluty bazowej czyli pierwszej waluty występującej w parze (w EUR/USD jest to euro, w USD/PLN dolar itp.). 100 000 jednostek waluty to często dość duża kwota, dlatego wyróżnia się także mniejsze jednostki określające wielkość transakcji:

• Lot = 100 000 jednostek waluty bazowej
• Minilot (0,1 lota) = 10 000 jednostek waluty bazowej
• Mikrolot (0,01 lota) = 1000 jednostek waluty bazowej
• Nanolot (0,001 lota) = 100 jednostek waluty bazowej

Większość osób traci na rynku Forex

Każdego roku Urząd Komisji Nadzoru Finansowego przedstawia raport na temat zysków i strat klientów brokerów Forex. Omówienie ostatniego raportu znajdziesz w artykule: Forex przyciąga więcej osób. 7 na 10 traci pieniądze