W Polsce ostatnio niemal nieustannie trwa jakaś kampania wyborcza, w trakcie której politycy przerzucają się obietnicami. Oto jakie reformy proponują uczestnicy Ogólnopolskiego Badania Inwestorów.
Reformy to temat, który zawsze jest na czasie. Jedni politycy szokują opinię publiczną zapowiedziami radykalnych zmian, innym wyborcy wypominają niezrealizowane obietnice, a wszystko to przy akompaniamencie rosnącego chóru ekspertów, którzy proponują nowe rozwiązania.
🔴 Propozycje reform tylko jeden z obszarów, który badaliśmy w Ogólnopolskim Badaniu Inwestorów. Inne analizy znajdziesz na stronie SII.org.pl/OBI
Głos inwestorów indywidualnych jest ważny, więc w ramach Ogólnopolskiego Badania Inwestorów 2024 postanowiliśmy zapytać ich o najważniejszą reformę, któą należałoby wprowadzić w polskiej gospodarce lub rynku kapitałowym.
Dokładna treść pytania brzmiała:
„Gdybyś mógł(a) wprowadzić w życie jedną reformę dotyczącą polskiej gospodarki lub rynku kapitałowego, to na czym miałaby polegać?”
Spośród ponad 4000 uczestników OBI 2024, swoją odpowiedzią podzieliło się z nami blisko 2500. Poniżej przedstawiamy analizę tych odpowiedzi wraz z przykładowymi cytatami z propozycji uczestników badania.
Nim przejdziemy do analizy, uwaga techniczna. Z racji tego, że pytanie dotyczyło wskazania jednej reformy, a część ankietowanych zaproponowała ich wiele, w każdym wypadku braliśmy pod uwagę jedynie pierwszą zgłoszoną reformę (wychodząc z założenia, że jest dla danego ankietowanego najistotniejsza.
Podatek Belki najważniejszy
Pytając inwestorów o najbardziej potrzebną reformę, można oczekiwać, że wiele odpowiedzi dotyczyło będzie reformy podatku od zysków kapitałowych. Istotnie, tak właśnie było – w przypadku otwartego pytania konkursowego aż 55% odpowiedzi dotyczyło właśnie reformy podatku Belki. Wynik ten koresponduje z odpowiedziami na zamknięte pytanie o największe bolączki polskiego rynku kapitałowego, gdzie podatek Belki też zajął pierwsze miejsce (54%).
Inwestorzy mają na podatek Belki różne pomysły. Podzielić je można na kilka podgrup – poniżej reprezentatywne cytaty, aczkolwiek należy zaznaczyć, że wiele propozycji było formułowanych w sposób wariantowy (np. „likwidacja podatku Belki, a jeśli to obecnie niemożliwe, to chociaż obniżenie stawki lub wprowadzenie kwoty wolnej”).
Całkowita likwidacja podatku Belki
„Oczywiście na pierwszym miejscu zniósłbym 19% podatek od zysków kapitałowych :).
„Likwidacja podatku Belki. Jak można karać społeczeństwo za to że oszczędza”.
„Niezależnie jak to populistycznie brzmi, skasowałbym podatek Belki, bo miał być tymczasowy, więc polityczna uczciwosć (sic!) nakazuje wywiązać się z obietnic”.
„Zlikwidowanie 19% podatku Belki od dywidend i zysków kapitałowych, który jak rak toczy Polski Rynek Kapitalowy od wielu lat”.
„Eliminacja podatku od zysków kapitałowych - jest to przykład podwójnego (jeśli nie wielokrotnego opodatkowania tych samych pieniędzy niezbędnych do wygenerowania zysku)”.
Częściowa likwidacja podatku Belki
„Zlikwidowanie podatku Belki od zysków z giełdy, ale tylko z giełdy (lokaty i obligacje pozostałyby opodatkowane)”.
„Liczenie podatku Belki od realnego zysku czyli takiego powyżej inflacji”.
Likwidacja lub obniżenie podatku Belki dla niektórych inwestorów
„Podatek od zysków kapitałowych dla drobnych inwestorów do likwidacji. Myślę że sama informacja o PIT-8c może kogoś odstraszyć kto chce zacząć swoją przygodę z inwestowaniem”.
„Wprowadziłbym reformę wprowadzającą ulgę na podatek od zysków kapitałowych (podatek Belki). Ulga byłaby tym większa im młodszy inwestor, ponieważ młodzi ludzie najczęściej dysponują niewielkim kapitałem”.
„Zwolnienie z konieczności opłacania podatku belki osób do 26 roku które studiują”.
Wprowadzenie kwoty wolnej
„Prawdziwa, prosta do wyliczenia kwota wolna od podatku Belki byłaby świetna”.
„Zyski kapitałowe do kwoty 100.000zł rocznie powinny być zwolnione całkowicie z opodatkowania”.
„Biorąc pod uwagę obecne realia mogłoby to być np. 30 tysięcy złotych”.
„Sprawiedliwym i motywującym rozwiązaniem byłoby zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych rocznych zysków odpowiadających rocznym dochodom z pracy lub działalności gospodarczej danej osoby, czyli wprowadzenie takiej indywidualnej kwoty wolnej od podatku”.
„Wprowadzenie kwoty wolnej od podatku Belki, albo zamiana podatku Belki z liniowego na progresywny oraz wprowadzenie kwoty wolnej od podatku Belki”.
Obniżenie stawki
„Reforma powinna obejmować obniżenie podatku od zysków kapitałowych (np. z 19% do 10-15%)”.
„Obnizenie podatku belki do 10% powinno przekonac wiecej polakow do inwestycji na GPW”.
„Przynajmniej zrównanie z podatkiem od wynajmu mieszkań (stawka 9%)”.
„Zmniejszyłbym podatek Belki do 5%”.
„Zniesienie podatku belki lub jego obniżenie do max 8%. Tyle nie byłoby aż tak bolesne”.
Zwolnienie z podatku inwestycji długoterminowych
„Przede wszystkim akcje, które są trzymane na dłuższy termin powinny być zwolnione z podatku”.
„Podatek Belki podwyższony dla inwestycji krótkoterminowych i spekulacji do 25% i zerowy dla inwestycji powyżej 5 lat”.
„Zwolnienia z podatku dla długoterminowych inwestycji np powyżej 3 lat”.
„Wprowadzenie ulg na długoterminowe inwestycje, np. brak opodatkowania po 5-10 latach”.
„Brak podatku belki od inwestycji giełdowych trwających ponad 1 rok”.
Kompensacja
„Możliwość kompensowania zysków z dywidend i kuponów obligacji”.
„Możliwość kompensowania zysku od dywidend ze stratą z lat ubiegłych”.
Źródło: Ogólnopolskie Badanie Inwestorów 2024
Reformy, których domagają się inwestorzy indywidualni
Jak już zaznaczyliśmy w tytule artykułu, choć podatek Belki to istotny obszar zgłaszanych postulatów, to lista reform zgłaszanych przez inwestorów indywidualnych na tym się nie kończy. Oto inne aspekty, które zdaniem uczestników Ogólnopolskiego Badania Inwestorów 2024 wymagają reform.
Edukacja finansowa
„Postawiłbym na kompleksowy program edukacji finansowej, dostępny od szkoły podstawowej po kursy dla dorosłych. Obejmowałby on podstawy zarządzania finansami, inwestowania, oszczędzania i funkcjonowania rynku kapitałowego. Celem byłoby nie tylko poszerzenie świadomości ekonomicznej, ale też oswojenie z inwestowaniem na giełdzie, wyjście poza sferę oszczędzania "do skarpety” i ograniczenie lęku przed rynkami finansowymi”.
„Jeżeli miałaby to być reforma skuteczna - musiałaby przede wszystkim dotyczyć edukacji. W związku z tym objęłaby również system edukacji w Polsce wprowadzając do programu podstawowy ekonomii i podstawową wiedzę konieczną do życia w wolnorynkowym kraju”.
„Po pierwsze to edukacja, od najmłodszych lat żeby znane były różne formy inwestycji, żeby ludzie nie bali się giełdy.
„Kompleksowa reforma edukacji finansowej. Wprowadziłbym obowiązkowy program edukacji finansowej w szkołach i na uczelniach, który nauczałby podstaw inwestowania, zarządzania budżetem, oszczędzania i rozumienia mechanizmów gospodarczych”.
„To nie reforma polskiej gospodarki czy rynku kapitałowego coś zmieni. To reforma edukacji jest tutaj najważniejsza. Trzeba młodych ludzi nauczyć inwestowania. Młodzi zazwyczaj wiedzą, że żeby mieć pieniądze trzeba zarabiać i oszczędzać... ale nikt nie uczy ich, żeby zarobione i zaoszczędzone pieniądze inteligentnie inwestować”.
„Wprowadzenie praktycznej edukacji finansowej w wymiarze np. 2h tygodniowo do szkół podstawowych i liceów”.
Reforma systemu podatkowego
„Ujednolicenie systemu podatkowego w Polsce tak aby był on jasny, spójny i przejrzysty dla obywateli oraz przedsiębiorców”.
„Ujednolicenie i uproszczenie systemu podatkowego tak, żeby człowiek klasy średniej, który marzy o własnym biznesie nie bał się założyć działalności ze względu na skomplikowane prawo podatkowe”.
„Uproszczenie systemu podatkowego, na które składałyby się jedna stawka VAT, dzięki czemu nie byłoby żadnych wątpliwości jaką stawkę zastosować zgodnie z prawem. Wróciłbym do pomysłu sprzed lat PO 3x15 (PIT, CIT, VAT)”.
„Ujednolicenie podatku VAT z trzech stawek do max dwóch, z jasno opisanymi zakresami co do której stawki należy”.
„Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 1.2-krotnosci średniej krajowej brutto”.
„Możliwość odliczenia całej składki zdrowotnej z działalności gospodarczej od PIT dla osób będących jednocześnie na umowie o pracę - aby zachęcić do rozkręcania własnych firm”.
„Zniesienie podatku na srebro inwestycyjne!”
„Obniżki podatku CIT dla spółek publicznych”.
Reforma systemu emerytalnego
„Zreformowałbym system emerytalny stopniowo zmniejszając rolę ZUS na rzecz emerytury z rynku kapitałowego. Coś na wzór PPK stopniowo otrzymywałoby coraz większą część naszych składek tak aby coraz więcej kapitału pracowało na naszej giełdzie i napędzało rodzime spółki”.
„Żeby obowiązkowym było trzymanie choćby 3-5% emerytalnych oszczędności poza ZUS-em, pozwoli to na zwiększenie świadomości na temat oszczędzania i inwestowania, nawet jeśli to będą tylko ETF-y czy nawet fundusze ale z bardzo niskimi opłatami”.
„Możliwość odliczenia wpłat na IKE od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (tak jak to jest w przypadku IKZE); przy tym likwidacja 10% podatku przy wypłacie z IKZE po ukończeniu 65 r.ż”.
„Rozszerzyłbym trochę III filar - PPK inwestowałoby w rynki zagraniczne (to dla etatowców) i limity byłyby wyższe w IKE i IKZE (to głównie dla osób prowadzących działalność)”.
„Zmiana istotna dla mnie - Umożliwienie funkcjonariuszom służb mundurowych uczestnictwo w programie PPK”.
„Wprowadziłbym możliwość własnoręcznego doboru aktywów w OIPE, tak żeby było konkurencyjne wobec naszego IKE”.
„Limit kont emerytalnych IKE oraz IKZE mógłby zostać w pełni zniesiony”.
„Możliwość wplacania składek ZUS na Ike bez możliwości wypłaty. Wtedy mam odczucie, że odkładam składki na swoją emeryturę a nie czyjąś i pieniądze pracują na mnie i sam decyduje w co inwestuje”.
„Zrównanie wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet na 65 lat i powiązanie go ze średnią długością życia”.
Rynek nieruchomości
„Zrównanie obciążeń podatkowych odnośnie zakupów inwestycyjnych. Rynek nieruchomości przerodził się z wyłącznie dostarczającego mieszkania obywatelom, w miejsce spekulacyjne, niczym giełda, przy czym wciąż posiada bonusy podatkowe w porównaniu do rynków kapitałowych”.
„Podniesienie podatków od flipowania mieszkań lub wynajmu (tutaj np. do poziomu podatku od zysków kapitałowych). Jestem wolnorynkowcem i uważam, że każdy może inwestować w co chce, jednak mieszkania są na tyle ważnym elementem społecznym, że nie powinny być tak preferencyjnie podatkowo/kosztowo w porównaniu do innych aktywów”.
„Zbudowanie portalu śledzącego transakcyjne ceny sprzedaży na rynku nieruchomości, który umożliwiałby dokonanie szacunkowej wyceny swojej nieruchomości w czasie rzeczywistym”.
„Mieszkania w Polsce stały się produktem inwestycyjnym. Należy ograniczyć możliwość zakupu mieszkań przez fundusze inwestycyjne”.
„Zacząłbym od podatku katastralnego od kolejnych (2 albo 3) mieszkań. Mógłby być symboliczny na to 2 czy 3, a później istotnie rosnąć”.
„Uchwalenie REITów żeby zdjąć z rynku kapitał w fundusze nieruchomości. Zamiast kupować mieszkanie indywidualne może taki fundusz kupiłby luksusowe nieruchomości z ROI na poziomie 10% rocznie i wypłacił 6% dywidendy czy tam 8%”.
„Unormowanie rynku nieruchomości, tzn mniej regulacji i większe prawa dla właścicieli mieszkań dotyczące eksmisji niewypłacalnego lokatora”.
„W pierwszej kolejności zablokowałbym wszelkie socjalne programy dotyczące rynku nieruchomości, które tylko niepotrzebnie napędzają wzrosty na tym rynku”.
Ochrona praw inwestorów indywidualnych
„Inwestorzy indywidualni powinni być chronieni prawnie od krzywdzących praktyk w czasie przymusowego wykupu akcji”.
„Członkowie rad nadzorczych nie powinni byc spokrewnieni z czlonkami zarządu”.
„Obowiązkowy obligatoryjny udział inwestorów indywidualnych w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy za posrednictwem DM lub portali internetowych”.
„Obowiązkowy udział pracowników w akcjonariacie swoich pracodawców - np. poprzez wypłacanie premii w akcjach/opcjach”.
„Zdecydowanie krótszy czas na publikacje raportów kwartalnych itp dla spólek”.
„Eliminacja przezesow "oszustow" i wyciekow informacji poufnych”.
„Należałoby zmienić przepisy dotyczące zdejmowania akcji przedsiębiorstw z obrotu giełdowego, czy raczej nowych emisji. Mam na myśli sprawę Kernel, która jest skrajnym przykładem na brak poszanowania praw mniejszościowych akcjonariuszy”.
„Regulacje w zakresie możliwości "kształtowania" danych finansowych przez emitentów giełdowych. Polegałaby ona przykładowo na: - zaostrzeniu wymogów w zakresie wycen (przede wszystkim wartości niematerialnych i prawnych, ale i inwestycji) - jako koniecznie potwierdzanych przez biegłych rewidentów”.
„Spółki nie wybierałyby audytorów, tylko wpłacałyby na specjalny fundusz do KNF, który wybierałby audytora dla spółki. Dodatkowo KNF dawałby premie audytorom tak by mieli motywację do znajdowania przekrętów w spółkach. Ten system sprawiłby, że sprawozdania finansowe spółek byłby bliższe rzeczywistej sytuacji”.
„Surowe kary za manipulacje giełdowe - wykorzystywanie informacji poufnych przed innymi uczestnikami rynku. Kary te miałyby dotyczyć rzeczywistych beneficjentów nadużyć a nie osób, którymi się oni posłużyli (np. maklerów)”.
Odpolitycznienie giełdy i gospodarki
„Wprowadzenie konkursów do rad nadzorczych spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, by zasiadali tam wyłącznie specjaliści a nie osoby z politycznego nadania”.
„Dobrze by było ograniczyć wpływ polityków na podmioty gospodarcze, w tym przede wszystkim na spółki skarbu państwa. Taka zmiana mogłaby się wprowadzać do zakazu zasiadania w radach nadzorczych i zarządach aktywnym i byłym politykom (okres karencji co najmniej 5 lat) oraz wprowadzenia i przestrzegania otwartych konkursów na stanowiska zarządcze w spółkach”.
„Marzy mi się odpolitycznienie spółek skarbu państwa. Tak, aby pracowali tam specjaliści rynkowi, a nie partyjni koledzy królika, którzy co wybory zmieniani są na własnych kolegów”.
„Państwo jako główny akcjonariusz spółek skarbu państwa nie powinno mieć głosu w sprawie wyboru rady nadzorczej i prezesów tych spółek, ograniczenie roli państwa i polityków jedynie do nadzoru na spółkami pod kątem przejrzystości i działalności zgodnej z prawem”.
„Wieloletnie kary więzienia za tworzenie fikcyjnych etatów dla polityków i ludzi powiązanych z politykami w spółkach z dominującym udziałem skarbu państwa”.
„Obligo min 50% zysku SSP na dywidendę przy usunięciu obciążeń w postawi extra podatków - kopalnianych, od aktywów itp”.
„Dokończenie prywatyzacji, wyznaczenie małej liczby obszarów i spółek kluczowych dla państwa, oraz sprzedaż reszty, tak aby nie były przechowalnią dla rodzin rządzących i WIG 20 zaczął się zachowywać jak indeksy w krajach rozwiniętych”.
Inne
W tej kategorii pojawił się szereg rozmaitych propozycji obejmujących różne dziedziny życia. Najwięcej odpowiedzi dotyczyło dostępu do ETF-ów oraz edukacji ogólnej.
ETF-y
„Możliwość zakupu jednostek ETF w bankach, poprzez zwykle konto bankowe z jakas formą nakładki do inwestowania”.
„Oferowanie produktów zagranicznych o ile mają kid po angielsku a inwestor zna ten język (oświadczenie)”.
„Zakładanie rachunku maklerskiego i kupno globalnych ETF-ów przy urodzeniu za niewielkie pieniądze, ale pod warunkiem możliwości wybrania tych pieniędzy dopiero na emeryturze (dokładać można z własnej kieszeni, ale nie trzeba)”.
„Dostosowanie ustawy o funduszach inwestycyjnych tak, aby ETF-y z domicylem w Polsce były zgodne z dyrektywą UCITS” .
Edukacja ogólna
„Wzmocnienie programów kształcenia zawodowego i technicznego: Brak wykwalifikowanej siły roboczej w niektórych sektorach (np. IT, inżynieria, nowe technologie) jest wyzwaniem dla polskiej gospodarki”.
„Równość w płacach nauczycieli nie powinna mieć miejsca. Dobrzy nauczyciele zarabiają za mało, słabi za dużo a pieniądze płyną do nich równym kranikiem. Spodobał mi się pomysł Miltona Friedmana z bonem edukacyjnym gdzie sami rodzice wybierali by gdzie wysyłają swoje dziecko a co za tym idzie gdzie zostawiają swój bon” .
Bonus: inwestorskie 500+
„Jako, że Polacy bardzo lubią wsparcia socjalne to, żeby zachęcić jak największą liczbe osób do rozpoczęcia edukacji w zakresie giełdy i inwestycji wprowadziłbym bon np. o wartości 500 złotych rocznie dla każdego z koniecznościa zainwestowania tych środków w aktywa finansowe. Obowiązek zmusiłby większość osób do zapoznania się z tematami giełdowymi i być może zachęciłbym jakiś odsetek ludzi do pogłebania swojej wiedzy i inwestowaniu również swoich oszczędności”.
Raport dla polityków
Raport z najważniejszymi wnioskami płynącymi z Ogólnopolskiego Badania Inwestorów 2024 jeszcze w tym miesiącu wyślemy do wszystkich parlamentarzystów obecnej kadencji, a także do przedstawicieli rządu i czołowych instytucji odpowiedzialnych za rozwój polskiej gospodarki i rynku kapitałowego.
Ze szczegółowymi wynikami OBI 2024 można zapoznać się w artykułach zebranych na stronie sii.org.pl/OBI.
PARTNERZY STRATEGICZNI
 |
 |
PARTNERZY
 |
 |
 |
Ogólnopolskie Badanie Inwestorów jest realizowane
w ramach Roku Edukacji Ekonomicznej
 |
PARTNERZY MEDIALNI
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
