Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych skierowało w dniu 18 maja 2009 roku do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego pismo, w którym wyraziło duży niepokój w związku z niebezpiecznym procederem, który staje się w opinii SII, ale także środowiska rynkowego coraz popularniejszym sposobem przejmowania kontroli nad spółkami z pominięciem praw przynależnych akcjonariuszom mniejszościowym. Mowa w tym przypadku o pośrednim przejmowaniu spółek publicznych.
Zgodnie z art. 79 ust 2 pkt 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych („ustawa o ofercie publicznej”), cena akcji proponowana w wezwaniach nie może być m.in. niższa od najwyższej ceny, jaką za akcje będące przedmiotem wezwania podmiot obowiązany do jego ogłoszenia, podmioty od niego zależne lub wobec niego dominujące lub podmioty będące stronami zawartego z nim porozumienia, o którym mowa w art. 87 ust. 1 pkt. 5, zapłaciły w okresie 12 miesięcy przed ogłoszeniem wezwania.
Tymczasem przypadki głośnych przejęć z ostatnich kilkunastu miesięcy (Bank BPH S.A., ZEG S.A., Prosper S.A.) pokazują, że podmioty przejmujące kontrolę nad spółkami giełdowymi płacą, bądź zamierzają płacić w okresie krótszym niż 12 miesięcy poprzedzającym wezwanie, różnym grupom akcjonariuszy różne ceny za akcje spółek będących przedmiotem przejęcia, nie szanując przy tym praw akcjonariuszy mniejszościowych, a także działając w naszej opinii w sposób naruszający przepisy polskiego prawa (mowa w tym przypadku o cenie płaconej w wezwaniu i cenie płaconej przed wezwaniem). W efekcie tego dochodzi do wypaczenia reguł uczciwego obrotu, przy publicznej akceptacji takich praktyk. Trudno nie wspomnieć przy tym o nieetycznym charakterze tego typu operacji.
Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych wyraziło w piśmie do Komisji Nadzoru Finansowego głośny sprzeciw wobec tego typu praktyk, podkreślając, że nie zamierza godzić się na publiczną akceptację jawnych prób omijania przepisów prawa, w tym na jawną ignorancję praw akcjonariuszy mniejszościowych.
Stowarzyszenie wnioskowało w piśmie do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego o zwrócenie szczególnej uwagi na kolejną próbę pośredniego przejęcia spółki publicznej z pominięciem art. 79 ust 2 pkt 1 ustawy o ofercie publicznej. Mowa w tym przypadku o pośrednim zakupie większościowego pakietu akcji Prosper S.A. przez giełdowego konkurenta Torfarm S.A. Stowarzyszenie zwróciło przy tym również uwagę na treść dyrektywy 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ofert przejęcia. Art. 5 ust. 1, a także art. 5 ust 4, podkreślając, że w przypadkach pośrednich przejęć, o których mowa powyżej mogło dojść nie tylko do próby obejścia ustawy o ofercie publicznej, ale również działań niezgodnych z dyrektywą unijną w zakresie ofert przejęcia.
W efekcie publicznej akceptacji nieuczciwych praktyk, o których mowa powyżej podmioty dokonujące przejęć spółek publicznych coraz rzadziej decydują się na bezpośrednie nabywanie pakietów kontrolnych. Takie działania szkodzą akcjonariuszom mniejszościowym i podważają ich zaufanie do rynku akcji oraz instytucji rynku kapitałowego.
W związku z powyższym SII wnioskowało do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego o publiczną informację, wskazującą, czy w spółce duńskiej (Oktogon Investment) za pośrednictwem której przejęto akcje spółki Prosper S.A., znajdowały się jakiekolwiek inne wartościowe aktywa, czy też jedynymi bądź kluczowymi aktywami tej spółki były akcje Prosper. SII poprosiło również, by Urząd Komisji ustalił i poinformował opinię publiczną, jaki był rzeczywisty cel pośredniego przejęcia akcji Prosper, w tym przede wszystkim by Urząd Komisji ustalił, czy nie mamy w tym przypadku do czynienia z działaniem mającym na celu obejście ustawy o ofercie publicznej. SII wnioskowało także o publiczną i oficjalną opinię Komisji na temat przejęć pośrednich, które de facto każdorazowo potwierdzają, że są przeprowadzone ze szkodą dla akcjonariuszy mniejszościowych spółek publicznych.
Stowarzyszenie zwróciło się również do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z prośbą o wykazanie szczególnej uwagi w ocenie przejęć pośrednich, podkreślając, że w przypadku, gdy aktywa „wehikułów” inwestycyjnych w stu procentach stanowią akcje przejmowanych spółek giełdowych (bądź gdy nie stanowią 100%, ale pozostałe aktywa da się wycenić w sposób rzetelny i wiarygodny), należy uznać, że w rzeczywistości dochodzi do przejęcia akcji spółki giełdowej, a nie podmiotu trzeciego. SII podkreśliło, że można też przyjąć tezę, że działania podejmowane przez podmioty przejmujące kontrolę w sposób pośredni mają charakter działań mających na celu obejście prawa. Tymczasem zgodnie z zapisem art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ("k.c."), czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Ponadto zgodnie z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest również czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Stowarzyszenie zadeklarowało w piśmie do Urzędu Komisji działania i gotowość współpracy z Komisją Nadzoru Finansowego w zakresie zmiany regulacji w obszarze wezwań i ustalania cen w wezwaniach, w tym również w obszarze dopasowania polskiego prawa do obecnie obowiązującej dyrektywy 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ofert przejęcia
Osoba kontaktowa:
Piotr Cieślak
Wiceprezes Zarządu
pcieslak@sii.org.pl