Raport "Motywy inwestowania na giełdzie "
Pozyskiwanie kapitału z rynku giełdowego wymaga dobrej znajomości charakterystyki i motywów działania inwestorów, którzy w istocie stanowią rynek docelowy dla emitentów papierów wartościowych. Aby pogłębić tę wiedzę dr Robert Bęben z Katedry Marketingu Uniwersytetu Gdańskiego we współpracy ze Stowarzyszeniem Inwestorów Indywidualnych przeprowadził badanie, w toku którego uzyskano 389 ankiet umożliwiających analizę czynników wpływających na decyzje badanych inwestorów1. Pełne wyniki badania zostaną zamieszczone w publikacji książkowej z zakresu marketingu, co w pewien sposób ogranicza zakres informacji możliwych do zaprezentowania w niniejszym opracowaniu.
Badanie było prowadzone w okresie do listopada 2012 r. do stycznia 2013 r. W próbie znalazło się 88,4% mężczyzn i 11,6% kobiet z różnych grup wiekowych. Strukturę wiekową badanej populacji zaprezentowano na rys.1.
Rys.1. Struktura wiekowa badanej grupy inwestorów
Jak wynika z uzyskanych odpowiedzi, większość badanych (51,9% ) utrzymuje się z pracy na etacie. „Zawodowych inwestorów”, tj. takich, którzy utrzymują się z gry na giełdzie było w próbie zaledwie 6,9%. Dla pozostałych respondentów głównym źródłem dochodu są: działalność gospodarcza (10,80), stypendium, emerytura, renta (10%), środki od rodziny i dochody współmałżonka (10,5%) oraz inne (9,8%).
Rys 2. Struktura źródeł dochodów badanej grupy inwestorów
Wygląda więc na to, że przeważająca część badanych czerpie dochody z innych źródeł niż rynek kapitałowy, co może mieć wpływ na ich priorytety i zachowania. Biorąc pod uwagę fakt, że sesje giełdowe odbywają się w godzinach pokrywających się z typowymi godzinami pracy, czy godzinami zajęć w uczelniach, znaczna część badanej populacji ma mocno ograniczony czas na analizę informacji rynkowych i podejmowanie decyzji. W konsekwencji ma to wpływ na ich zachowania w procesie inwestowania, a w szczególności skłania do stosowania uproszczonych strategii podejmowania decyzji.
Warto zauważyć, że jak wynika z badań prowadzonych przez Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych 30,3% poświęca na kwestie związane z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych maksymalnie godzinę dziennie, co piąty inwestor (21,9%) zaledwie kilka godzin w tygodniu, a przypadku 27,2% badanych (rok wcześniej było to 20,2%), proces analizy danych i podejmowania decyzji zajmuje im do kilku godzin w miesiącu lub jeszcze krócej. Trudno więc oczekiwać, że przy takim zaangażowaniu inwestorzy indywidualni będą dogłębnie analizowali materiały publikowane na bieżąco przez coraz większą liczbę spółek i znajdą czas na zrozumienie istoty biznesu, w który inwestują.
Tezę tę potwierdzają wyniki przeprowadzonej ankiety, z których wynika, że badani inwestorzy w niewielkim stopniu wyrażają zainteresowanie zrozumieniem istoty działania spółek w które inwestują i ich otoczenia. Stwierdzenia dotyczące motywów funkcjonalnych tj. „Rozumienie istoty działalności spółki i branży w którą inwestuję” i „Dostęp do informacji o czynnikach kształtujących ryzyko”, wprawdzie były zaznaczane jako „bardzo ważne” lub „ważne” odpowiednio przez 68% i 58% badanych, były równocześnie tak słabo skorelowane z pozostałymi czynnikami, że ze statystycznego punktu widzenia, wskazane było ich wyeliminowanie i pominięcie w toku dalszych analiz.
Kolejne analizy obejmowały m.in. identyfikację czynników, które najsilniej wpływają na decyzje inwestorskie. Były one ujęte w pięć grup motywów, tj.:
- motywy funkcjonalne, związane z dokonaniem trafnego wyboru,
- motywy hedonistyczne ukierunkowane na emocje i doznania towarzyszące inwestowaniu,
- motywy społeczne, związane z rolami społecznymi odgrywanymi przez inwestora oraz wpływem innych osób na decyzje inwestycyjne poszczególnych jednostek,
- motywy symboliczne, dające możliwość zakomunikowania czegoś o sobie,
- motywy poznawcze, ukierunkowane na rozwój samego siebie, bodźce stymulujące człowieka do uczenia się, zdobywania nowej wiedzy, związane z zaspokajaniem ciekawości.
Wyniki badania dowiodły, że wbrew powszechnym opiniom, decyzje badanych w niewielkim stopniu zależą od czynników funkcjonalnych, a więc tych związanych z działaniem skierowanym na dokonanie trafnego wyboru. Zależą od nich zaledwie w 11,7%. Zdecydowanie większy wpływ na decyzje inwestorów mają motywy społeczne i symboliczne (29,3%), a niewiele mniejszy poznawcze (9,4%) i hedonistyczne (7,7%).
W przygotowywanej książce szukać będziemy odpowiedzi na pytanie, czy inwestowanie na giełdzie jest i będzie świadomą aktywnością skierowaną na zwiększanie stanu posiadania, czy też dla znacznej grupy inwestorów staje się rodzajem gry społecznościowej, pozwalającej na osiąganie satysfakcji w innym wymiarze niż ten związany z codzienną pracą zawodową.
1) Z uwagi na nielosowy dobór próby wyników badania nie można uogólniać na całą populację inwestorów indywidualnych.
Serdecznie dziękujemy za wypełnienie ankiety, której wyniki pozwolą nam na przeprowadzenie analizy motywów i mechanizmów podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Ankieta była anonimowa. Badanie trwało do 15 stycznia 2013 r. Wśród osób, które wzięły udział w badaniu i wypełniły całą ankietę wylosujemy 5 iPodów Shuffle. Zwycięzcy zostaną powiadomieni mailowo. Lista osób nagrodzonych zostanie umieszczona na tej stronie 23 stycznia 2013 r.
Badanie było prowadzone przy współpracy Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego.
