W poprzedniej części przedstawiłem, w jaki sposób przygotować się do kontaktu ze spółką i w jaki sposób go nawiązać. Tym razem przedstawię, na co warto zwrócić uwagę analizując sprawozdanie finansowe mając możliwość zadania dodatkowych pytań
W bilansie najczęściej dopytuję o pozycję wartość firmy, wartości niematerialne oraz pozostałe zobowiązania finansowe. Niekiedy dwa pierwsze elementy odpowiadają za znaczną część udziału sumy bilansowej i dobrze jest wiedzieć, z czego one się wywodzą. Pozwoli to na indywidualne oszacowanie realnej, wymiernej wartości tego składnika aktywów. Jest to przydatny element przy prawidłowej ocenie wartości wskaźnika C/WK. Dodatkowo warto zwrócić uwagę w przypadku, gdy zapasy lub należności handlowe rosną znacznie szybciej niż przychody ze sprzedaży lub odwrotnie. Takie zjawiska mogą być pierwszym znakami ostrzegawczymi.
Rachunek zysków i strat
W rachunku zysków i strat moją uwagę zawsze przykuwają wyższe wartości pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych oraz wszelkie pozycje zaczynające się od słowa „inne”. W raportach rocznych uszczegółowienie poszczególnych pozycji jest obowiązkowe. Niestety nie ma takiego obowiązku w raportach kwartalnych. Zdarzenia jednorazowe są bardzo ważnym elementem wpływającym na „jakość” wyniku netto. Zysk netto poparty wyższym od niego zyskiem operacyjnym oraz dodatnimi przepływami pieniężnymi z działalności operacyjnej to najbardziej pożądana przez inwestorów prawidłowość. Istotne wartości zdarzeń jednorazowych skutecznie zniekształcają i utrudniają ocenę spółki dla mniej doświadczonych inwestorów. Dlatego warto dokładnie zrozumieć, jaki jest ich wpływ na płynność podmiotu, jego zadłużenie, wskaźniki oceniające atrakcyjność rynkową wyceny akcji czy chociażby kowenanty bankowe. Do często spotykanych one off-ów zaliczyć należy przeszacowanie wartości posiadanych aktywów, zawiązywanie i rozwiązywanie rezerw czy sprzedaż majątku poniżej lub powyżej jego wartości księgowej. Większości tych zdarzeń nie towarzyszy wypływ bądź napływ gotówki.
Jak to z tym ryzykiem jest
Tematem, który warto poruszyć w bezpośrednim kontakcie to czynniki ryzyka. Ich opisanie jest wymagalnym elementem sprawozdań finansowych. Pamiętajmy, że przedstawiciele spółek nie lubią wskazywać i szeroko opowiadać o zagrożeniach dla swoich firm. Dlatego przykładajmy do tego zagadnienia szczególną uwagę. Za przykład niech posłużą akcje „pracownicze” Energi, które przemknęły uwadze większości analityków i inwestorów lub też bardziej odległe już w czasie opcje walutowe.
Warto znać też zmiany w prawie dotyczącym danej branży lub ich aktualny stan. Inwestując w daną spółkę wypada znać chociażby podstawowe ramy prawne dotyczące branży. Wskazanie przez spółkę odpowiednich dokumentów bądź ich zwięzły opis znacznie skróci czas, który musimy poświęcić analizie. Warto porozmawiać też o aktualnej sytuacji i perspektywach dla branży, w której spółka działa. Przydatne w tym aspekcie jest wskazanie przez spółkę dostępnych raportów opisującą branżę (np. opracowania GUS czy prywatnych podmiotów), z których sama czerpie i dystrybuuje wiele informacji.
Nie bój się pytać!
Chciałbym zwrócić też uwagę na korzystanie ze wskaźników finansowych. Problem dotyczy publikacji wartości poszczególnych wskaźników przez same spółki. Z mojego doświadczenia wynika, że niektóre z nich posuwają się do pewnych sztuczek. Za przykład niech posłuży wskaźnik relacji długu netto do wyniku EBITDA. Dług netto to suma zadłużenia oprocentowanego krótko i długoterminowego minus środki pieniężne. Zazwyczaj brane pod uwagę są po prostu trzy pozycję z bilansu (2x kredyty i pożyczki oprocentowane oraz środki pieniężne). Jednak można się spotkać z przypadkami, kiedy do zadłużenia oprocentowanego dodaje się zadłużenie pochodzące z leasingu i faktoringu. Z kolei przy wskaźnikach ujmujących zysk netto (szczególnie po 3Q danego roku obrotowego) nie zliczany on jest z ostatnich czterech kwartałów tylko jako wynik sumy zysków netto z trzech kwartałów roku pomnożony przez 4/3.
Pamiętajmy, że nie należy bać się zadawania „odważnych” pytań. Najwyżej nie uzyskamy na nie odpowiedzi.
