30 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej VIII Wydział Gospodarczy ds. Upadłościowych i Naprawczych ogłosił upadłość spółki PCZ S.A. obejmującą likwidację jej majątku (upadłość likwidacyjna). Jednocześnie Sąd upadłościowy postanowił wezwać wierzycieli Emitenta do zgłaszania swoich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia zamieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym obwieszczenia o ogłoszeniu upadłości Emitenta. Sąd niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości postanowienie o ogłoszeniu upadłość, a zatem należy się spodziewać, że stosowne obwieszczenie na dniach ukaże się w Monitorze. Niemniej jednak posiadacze obligacji już teraz mogą zgłaszać do masy swoje wierzytelności.
Wielu inwestorów zastanawia się, co jeszcze może w tej sytuacji zrobić, jakie są szanse na odzyskanie pieniędzy. Obecnie trudno powiedzieć, kiedy i ile pieniędzy uda się inwestorom odzyskać. Dla wielu z nich warte rozważenia może okazać się dokonanie optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem niewykupionych przez emitenta obligacji.
Jak dokonać optymalizacji podatkowej?
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki na nabycie obligacji będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero z chwilą ich odpłatnego zbycia, w tym z tytułu ich wykupu przez emitenta. Zatem dopiero w przypadku sprzedaży obligacji powstaną koszty podatkowe ich nabycia, które inwestor będzie mógł rozliczyć w swoim zeznaniu podatkowym. Jeżeli cena po jakiej inwestor sprzedaje obligacje jest niższa od ceny jaką zapłacił za ich nabycie po jego stronie powstaje strata na danym papierze wartościowym. Mając na uwadze, że strata z tego źródła przychodów może być rozliczana przez kolejnych pięć lat podatkowych, inwestor może w ten sposób uzyskać skuteczne narzędzie optymalizacji podatkowej i odzyskać w tym okresie nawet do 19% poniesionej straty na obligacjach. Aby rozliczenie straty było możliwe koniczne jest osiągnięcie odpowiedniego poziomu zysku z tytułu sprzedaży innych papierów wartościowych, który to zysk będzie można pomniejszyć o wykazaną stratę. Strony transakcji mogą same dowolnie określić cenę po jakiej sprzedają obligacje poza rynkiem publicznym. Aby nie została ona zakwestionowana przez organy podatkowe powinna być dokonana po cenie zbliżonej do rynkowej. Cena sprzedawanych obligacji powinna zatem uwzględniać, np. okoliczność, że w stosunku do ich emitenta otwarte zostało postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację jego majątku. W praktyce rynkowej ogłoszenie upadłości likwidacyjnej emitenta obligacji oznacza, że wyemitowane przez niego papiery dłużne uznać można za śmieciowe, a w skrajnych przypadkach za zupełnie bezwartościowe.
Sprzedaż obligacji poza rynkiem publicznym
W sytuacji, gdy obrót obligacjami jest zawieszony, ich sprzedaż możliwa jest więc wyłącznie poza sesją. Warto zadbać o to, by umowa miała formę pisemną, może ona bowiem stanowić przydatny dowód przy rozliczaniu się z fiskusem. Do sprzedaży papierów wartościowych dojdzie jednak dopiero z chwilą ich zaksięgowania na rachunku papierów wartościowych nabywcy. W celu wykonania tej operacji należy złożyć w biurze maklerskim dyspozycję przeniesienia papierów wartościowych na rachunek nabywcy. Uprzednio warto dowiedzieć się, jaki jest koszt takiej operacji. W każdym biurze maklerskim jest on inny, a dodatkowo zależy od tego, czy przeksięgowanie papierów wartościowych nastąpi na inny rachunek w tym samym biurze maklerskim, czy może na rachunek zewnętrzny. Przy mniejszej liczbie obligacji może być to czynnik decydujący o opłacalności tej operacji.
Po wykluczeniu z Catalyst jakikolwiek obrót obligacjami będzie niemożliwy
Zgodnie z uchwałą Zarządu GPW w Warszawie nr 644/2015 z dnia 3 lipca 2015 r. zawieszenie potrwa do czasu przekazania przez spółkę do publicznej wiadomości istotnych informacji. Nie wiadomo kiedy to nastąpi. W międzyczasie doszło natomiast do ogłoszenia upadłości emitenta, co ma swoje dalsze konsekwencje dla obrotu obligacjami. Zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 4) Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu Organizator ASO wyklucza instrumenty finansowe z obrotu w alternatywnym systemie po upływie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości emitenta, obejmującej likwidację jego majątku, lub postanowienia o oddaleniu przez sąd wniosku o ogłoszenie tej upadłości z powodu braku środków w majątku emitenta na zaspokojenie kosztów postępowania. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie z powodu ogłoszenia upadłości likwidacyjnej PCZ S.A. może jednak i wcześniej podjąć uchwałę o wykluczeniu obligacji z obrotu. Dodatkowo taką uchwałę może również podjąć, jeżeli uzna, że wymaga tego interes i bezpieczeństwo uczestników obrotu. Wykluczenie obligacji z obrotu na Catalyst spowoduje, że Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych przestanie rozliczać takie transakcje. Oznaczać to będzie brak możliwości sprzedaży obligacji nawet poza rynkiem Catalyst. Biura maklerskie nie będą miały możliwości przeniesienia obligacji z jednego rachunku papierów wartościowych na drugi.
Spłata wierzycieli w postępowaniu upadłościowym
Do spłaty wierzytelności wynikających z obligacji może również dojść w wyniku przeprowadzonego postępowania upadłościowego. Postępowania upadłościowe, w szczególności obejmujące likwidację majątku upadłego trwają jednak bardzo długo, średnio 5 - 8 lat. Obecnie trudno przewidzieć, ile potrwa postępowanie upadłościowe spółki PCZ S.A. oraz w jakim zakresie w jego toku uda się zaspokoić roszczenia posiadaczy niewykupionych jeszcze serii obligacji. Sprzedając obligacje inwestor może natomiast od razu wykazać całą stratę poniesioną na tych papierach wartościowych. Jeżeli w toku postępowania upadłościowego nie uda się „wykupić” danych obligacji inwestor nie będzie mógł w swoim rozliczeniu podatkowym uwzględnić kosztów poniesionych na ich nabycie.
