Fundusze indeksowe to rodzaj funduszy inwestycyjnych, a te z kolei polegają na zbiorowym lokowaniu środków w różne aktywa (akcje, obligacje, waluty, instrumenty pochodne etc.), w których można wykupić jednostki uczestnictwa. Fundusze indeksowe to ich szczególny rodzaj ponieważ “śledzą indeks”, który wyliczany jest na podstawie notowań aktywów wchodzących w jego skład.
Indeks może reprezentować cały rynek akcji czy obligacji, albo jakąś jego część, jak na przykład konkretne sektory czy kraje. Przykładowo, najbardziej znanym i podstawowym indeksem na GPW jest WIG, który śledzi akcje wszystkich notowanych na rynku spółek. Jednakże jest wiele różnych indeksów, które śledzą różne części wielu rynków. Ponadto, fundusze indeksowe stoją w opozycji do tych zarządzanych aktywnie. W przypadku tych drugich zatrudniony portfolio manager stara się wybrać najlepsze inwestycje, które warto dodać do portfela danego funduszu inwestycyjnego. Jego celem jest użycie własnych umiejętności w celu osiągnięcia lepszego zysku niż ten jaki możesz osiągnąć gdziekolwiek indziej. W przypadku funduszy indeksowych nie ma portfolio managera i nie wybiera się najlepszych inwestycji. Jedynym celem jest odzwierciedlenie ruchów indeksu, który śledzi okresloną część rynku.
ETF a fundusz indeksowy
Opis funduszy indeksowych brzmi jak opis funduszy ETF i większość osób pomyśli, że to może być to samo. Rzeczywiście wymienione w artykule cechy można bezpośrednio odnieść do ETF-ów, które są bardzo podobne. Istnieje jednak kilka drobnych różnic. Przede wszystkim fundusze indeksowe w przeciwieństwie do ETF nie są notowane na giełdzie. Działają jak zwykłe fundusze inwestycyjne. Nie wymagają założenia rachunku maklerskiego. Jednostki uczestnictwa kupujemy w towarzystwie opłacając je przelewem z konta. Poza tym wyceniane są one na koniec dnia jak zwykłe fundusze. ETF-y notowane na giełdzie cechują się wyceną w czasie rzeczywistym i zależą od ostatniej zawartej na rynku transakcji.
Dlaczego inwestować w indeksy?
1. Aktywne inwestowanie w długim okresie wcale nie działa lepiej
Ponad 90% zysków inwestycyjnych jest wynikiem tylko dwóch czynników[1]:
- ogólnej sytuacji na danym rynku
- kwoty jaką zainwestowałeś na tych rynkach (czyli Twoja alokacja aktywów)
Jak wynika z przeprowadzonego badania tylko około 10% zysku determinowane jest przez konkretne wybory inwestycyjne. Oznacza to, że rodzaj aktywów w jakie chcesz inwestować (np. akcje) ma o wiele większe znaczenie niż sama inwestycja (zakup akcji tej, a nie innej spółki). Zatem jeżeli zainwestowałeś w jakiekolwiek akcje, zysk jaki osiągniesz prawie całkowicie zależy od koniunktury na rynku. Twój wybór jest drobnym czynnikiem.
Pozostałe 10% nie zawsze jest warte świeczki. Nawet profesjonalni, dobrze wykształceni i doświadczeni inwestorzy nie dają żadnej gwarancji dobrego wyboru inwestycji. Co więcej, większość z nich w dłuższym okresie osiąga wyniki gorsze niż rynek. Ponadto, nawet jeżeli w jednym okresie zyski znacząco przekraczają wyniki indeksu, nie ma gwarancji na to że w kolejnym dobra passa się utrzyma.
Wnioski mamy z tego dwa:
- chęć osiągnięcia długookresowych wyników powyżej rynku ma większe prawdopodobieństwo porażki niż sukcesu,
- jeśli chcesz osiągnąć rynkowy zysk pozwoli na to właśnie naśladowanie rynku tak dokładnie jak się da.
2. Portfel jest jasny i konsekwentnie prowadzony
Jednym z najważniejszych wyborów jest decyzja o alokacji Twoich pieniędzy. Na początku zdecydujesz w jaką grupę aktywów chcesz inwestować po czym wybierzesz fundusz inwestycyjny najbardziej zgodny z Twoimi oczekiwaniami. Aby to zrobić będziesz musiał dowiedzieć się co dokładnie zawiera dany portfel.
W przypadku funduszy indeksowych wiesz to od razu i masz pewność, że jego skład nie zostanie zmieniony. Fundusz oparty na indeksie największych polskich spółek nie zacznie włączać do portfela spółek z NewConnect czy rynków zagranicznych. Zarządzający pozostałymi funduszami mogą zmienić strategię, zrobić małą roszadę spółek wchodzących w skład portfela co nie zawsze wychodzi na dobre, a także marnuje nasz czas poświęcany na to, aby być na bieżąco.
3. Dywersyfikacja staje się łatwiejsza
Jeśli posiadasz jednostki funduszu indeksowego który naśladuje cały rynek akcji jesteś zdywersyfikowany na rynku akcji. Jeśli zainwestujesz także w fundusz śledzący cały rynek obligacji – ograniczasz ryzyko na obu portfelach i rynkach. Oczywiście aktywnie zarządzane fundusze także są dobrze zdywersyfikowane jednak mają dwie wady. Po pierwsze są droższe, a po drugie są mniej konsekwentne (patrz wyżej), więc nie możesz mieć pewności, że jesteś tak samo dobrze zdywersyfikowany przez cały czas. Poza tym, jeżeli chcesz zapłacić komuś aby wybrał najlepsze inwestycje, tak naprawdę nie chcesz dywersyfikacji. W idealnym świecie zakładasz, że portfolio manager wyłowi same perełki, dzięki którym osiągniesz ponadprzeciętne zyski. Niestety rzadko się to udaje.
4. Inwestowanie w indeks jest tańsze
Prowadzenie funduszy nie odbywa się za darmo. Aby ktoś pomnażał nasz kapitał musi dostać za to wynagrodzenie, będące dla nas kosztem który obniża zrealizowane zyski. Fundusze indeksowe są często najtańszymi dostępnymi inwestycjami głównie dlatego, że nie wymagają opłacania portfolio managera.
5. Inwestowanie w indeks działa
Badania przeprowadzone przez dwóch amerykańskich specjalistów rynku finansowego[2] pokazały, że ktoś kto inwestowałby w kilka prostych funduszy indeksowych w ciągu ostatnich szesnastu lat zarobiłby o około 80% więcej od pozostałych inwestorów. Inwestowanie w indeks nie jest, więc dobre tylko w teorii, ale może być zastosowane w codziennym życiu przez każdego aby osiągnąć lepsze wyniki mniejszym wysiłkiem.
6. Jest prostsze
Inwestując w indeksy nie osiągniemy ponadprzeciętnych zysków Warrena Buffeta. Jednak jeśli wybierzemy dobrą strategię, której będziemy się trzymać, gwarantujemy sobie osiągnięcie rynkowych zysków (które historycznie, z wyjątkami, były bardzo dobre) niskim wysiłkiem. Większość aktywnych inwestorów poświęca bardzo dużo czasu na naukę, doszkalanie się, śledzenie rynku, czytanie wiadomości. Niektórym faktycznie pomaga to dużo zyskać, jednak w długim okresie większości nie udaje się zrealizować zaplanowanych celów. Inwestowanie w indeks nie wymaga żadnego wysiłku, a ma większe prawdopodobieństwo sukcesu.
Dwa sposoby inwestowania w indeks
Do inwestowania w indeksy są dwa podstawowe podejścia. Pierwsze to inwestowanie w indeksy naśladujące cały rynek, na przykład krajowy, europejski, amerykański obojętnie czy akcji, obligacji czy też innych instrumentów. Druga metoda to dzielenie rynków na części, każde o innym profilu ryzyka i potencjalnych zysków i inwestowanie w konkretne podgrupy zamiast w cały rynek. Podziały są dokonywane wedle różnorakich kryteriów, w przypadku rynku akcji często według wielkości przedsiębiorstw.
Jeśli kryterium podziału ma merytoryczne uzasadnienie inwestycje takie mogą być niesamowicie udane. Jednak w przeciwnym wypadku mamy do czynienia z kolejną formą aktywnego inwestowania, gdzie ludzie starają się zgadnąć jaka część rynku przyniesie największe zwroty.
Argumenty przeciwników pasywnych inwestycji
1. Inwestowanie w indeksy jest dla leniwych
Powstało wiele akademickich (i nie tylko) publikacji, wymagających dużego nakładu czasu i pracy, które udowadniają że taki sposób inwestycji przynosi dobre rezultaty. Racjonalnie jest więc z tego korzystać.
2. Osiągniesz tylko przeciętne zyski
Prawda. Nie ma szansy na zyski większe niż rynek, ale osiągnięcie takiej wartości to i tak więcej niż osiąga 80% inwestorów (patrz wyżej).
3. Lubię kontrolować swoje pieniądze
Wiele osób twierdzi, że woli samodzielnie wybierać akcje, aby mieć poczucie że kontrolują swój kapitał. Jeśli chodzi o inwestowanie aktywne, ma to sens ponieważ powierzanie pieniędzy „ekspertom” wcale nie gwarantuje lepszych osiągnięć. Problem w tym, że w długim terminie skuteczność aktywnego inwestowania, czy to własnego czy poprzez fundusz, często nie jest najlepsza.
4. Jest nudne
Zdecydowanie tak. Tylko zadaj sobie pytanie: inwestujesz dla nutki ekscytacji czy dla pieniędzy?
5. Nie wszystkie fundusze indeksowe są dobre
To prawda. Znajdą się fundusze inwestujące w słabe rynki, wymagające ponoszenia wysokich kosztów, źle zarządzane. Jednak doświadczenie pokazuje, że są to wyjątki, które szybko zidentyfikujemy.
Inwestowanie nie musi być trudne i zarezerwowane dla osób o dużej wiedzy i pieniądzach. Inwestowanie oparte o indeksy w wielu krajach jest podstawą długoterminowego uczestniczenia w rynku. Jest skuteczne i nieskomplikowane. Jego zalety są tym większe im dłuższy jest nasz horyzont inwestycyjny i liczba funduszy w jakie będziemy inwestować. W Polsce rynek ten dopiero się rozwija, a oferta jest jeszcze ograniczona. Warto jednak już teraz wybrać coś dla siebie czy to z funduszy indeksowych czy z dostępnych na GPW ETF-ów albo w miarę możliwości inwestować na zagranicznych rynkach.
[1] http://www.cfapubs.org/doi/pdf/10.2469/faj.v66.n2.4
[2] http://www.rickferri.com/WhitePaper.pdf
