Inflacja w Polsce wspięła się na kolejny szczyt, z którego zejście trwało będzie długo. Na uwagę zasługują największe w historii zmiany w koszyku inflacyjnym, których dokonał GUS.
Jak poinformował dziś Główny Urząd Statystyczny, w lutym 2023 r. inflacja sięgnęła 18,4% w ujęciu rocznym. To poziom niższy od konsensusu ekonomistów (18,6%) oraz najwyższy wynik od grudnia 1996 r. (18,5%).
Jednocześnie GUS poinformował, że w styczniu 2023 r. inflacja wyniosła 16,6% wobec pierwotnie raportowanego poziomu 17,2%. Zmiana ta ma związek z korektą wag w koszyku inflacyjnym, o czym w dalszej części artykułu.
Dotychczasowe maksimum inflacji (17,9%) przypadło na październik 2022 r., jednak zdaniem ekonomistów na szczyt w obecnym cyklu szczyt miał przypaść na pierwszy kwartał 2023 r. Luty był typowany ze względu na efekt niskiej bazy związany z funkcjonowaniem tarcz antyinflacyjnych. W lutym 2022 r. inflacja wyniosła „jedynie” 8,5% w skali roku, a więc była o niemal 10 punktów procentowych niższa.
Z kolei w ujęciu miesięcznym inflacja w lutym 2023 r. wyniosła 1,2% wobec oczekiwanych przez ekonomistów 0,8% oraz 2,4% odnotowanych w styczniu.
🟢 Zobaczt też: Oszczędności a inflacja. Jak się ochronić?
Koszyk inflacyjny na 2023 r.
Dzisiejsze dane budziły szczególne zainteresowanie również dlatego, że marzec to miesiąc, w którym GUS dokonuje dorocznej zmiany wag w „koszyku inflacyjnym”. Bazują one na badaniu budżetów gospodarstw domowych za rok ubiegły i oddają strukturę wydatków przeciętnego gospodarstwa (w rzeczywistości oczywiście każdy ma własne wagi).
W nowym koszyku inflacyjnym, według którego inflacja będzie obliczana przez cały 2023 r., widzimy przede wszystkim wzrost udziału wydatków na żywność (powrót powyżej 27%) oraz transport (blisko 10%), co ma związek z podwyżkami cen w tych obszarach. W 2022 r. przeciętne polskie gospodarstwo domowe wydawało natomiast mniej niż rok wcześniej na alkohol i papierosy, wyposażenie mieszkania czy łączność.
| Koszyk inflacyjny w Polsce | ||||||||||||
| Kategoria | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
2023 -2022 |
| Żywność i napoje bezalkoholowe | 24,33 | 24,64 | 24,36 | 24,04 | 24,28 | 24,36 | 24,89 | 25,24 | 27,77 | 26,59 | 27,01 | 0,42 |
| Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe | 6,32 | 6,56 | 6,53 | 6,56 | 6,38 | 6,19 | 6,37 | 6,25 | 6,91 | 6,32 | 5,75 | -0,57 |
| Odzież i obuwie | 4,79 | 5,02 | 5,35 | 5,47 | 5,68 | 5,37 | 4,94 | 4,94 | 4,21 | 4,47 | 4,27 | -0,20 |
| Użytkowanie mieszkania i nośniki energii | 20,84 | 21,70 | 21,06 | 21,04 | 20,53 | 20,35 | 19,17 | 18,44 | 19,14 | 19,33 | 19,63 | 0,30 |
| Wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego | 4,62 | 4,59 | 4,85 | 4,99 | 5,14 | 5,25 | 5,70 | 5,80 | 5,83 | 5,71 | 5,29 | -0,42 |
| Zdrowie | 5,03 | 5,22 | 5,20 | 5,45 | 5,56 | 5,69 | 5,12 | 5,29 | 5,39 | 5,69 | 5,71 | 0,02 |
| Transport | 9,42 | 9,24 | 9,02 | 8,72 | 8,63 | 8,74 | 10,34 | 9,89 | 8,88 | 9,54 | 9,92 | 0,38 |
| Łączność | 4,11 | 5,41 | 5,28 | 5,27 | 5,20 | 4,87 | 4,18 | 4,54 | 5,00 | 4,90 | 4,48 | -0,42 |
| Rekreacja i kultura | 7,89 | 6,36 | 6,42 | 6,63 | 6,89 | 6,92 | 6,44 | 6,62 | 5,78 | 6,07 | 6,14 | 0,07 |
| Edukacja | 1,17 | 1,17 | 1,04 | 1,01 | 0,97 | 1,00 | 1,07 | 1,15 | 1,02 | 1,16 | 1,21 | 0,05 |
| Restauracje i hotele | 6,36 | 4,56 | 5,24 | 5,04 | 5,23 | 5,71 | 6,20 | 6,12 | 4,56 | 4,77 | 5,11 | 0,34 |
| Inne towary i usługi | 5,12 | 5,53 | 5,65 | 5,78 | 5,51 | 5,55 | 5,58 | 5,72 | 5,51 | 5,45 | 5,48 | 0,03 |
| Ogółem | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | |
| Źródło: GUS | ||||||||||||
– Podczas przygotowywania zmian na 2023 rok poza nazwą towaru lub usługi, dla którego notowane są ceny w okresach miesięcznych, szczególną uwagę zwracano na specyfikację podstawowych cech jakościowych, takich jak np. gramaturę, skład surowcowy, markę, typ, model czy producenta danego towaru. Taka weryfikacja pozwala na uwzględnianie procesów związanych z tzw. „skimpflacją” lub „shrinkflation” czyli zjawiskiem, w wyniku którego na rynku obserwujemy zwiększoną częstotliwość zmian dotyczących wielkości opakowań, a także składu lub innych cech produktów ujmowanych w badaniu m.in. w kategoriach żywność i napoje. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku większości badanych pozycji obserwuje się i zbiera główne parametry jakościowe w tym jednostkę miary. Zmiany w opakowaniach są zatem uwzględniane na bieżąco poprzez przeliczanie cen do ustalonej jednostki miary – informuje GUS w specjalnym objaśnieniu.
🟢 Zobacz też: Jak ochronić finansową poduszkę bezpieczeństwa przed inflacją?
– W 2023 roku do badania włączone zostały nowe towary i usługi m.in. z zakresu medycznych badań diagnostycznych, rekreacji, usług cateringowych, usług kosmetycznych i pielęgnacyjnych. Ograniczono natomiast próbę w zakresie niektórych kategorii usług jak np. naprawy mebli czy sprzętu sportowego – dodano.
Inflacja w Polsce – komentarze ekonomistów
Inflacja CPI w lutym wzrosła do 18,4% r/r z 16,6 % r/r w sty. (rewizja w dół o 0,6pp). CPI w lutym była podbijana przez efekty statystyczne. Odczyt za luty powinien wyznaczyć szczyt inflacji – od marca inflacja zacznie szybko spadać – aż do jednocyfrowych poziomów na koniec 2023. pic.twitter.com/Akmeyfc6VA
— PKO Research (@PKO_Research) March 15, 2023
#Inflacja za luty 18,4%r/r, poniżej oczekiwań (18,7%r/r), pomogła rewizja koszyka która mocno obniżyła styczeń (z 17,2%r/r do 16,6%r/r), ale nie wszystko wygląda tak dobrze, miesięczny wzrost inflacji w lutym większy niż zakładaliśmy (1,2%m/m wobec oczekiwanych ok 0.9%m/m).
— ING Economics Poland (@ING_EconomicsPL) March 15, 2023
To największa rewizja w historii badań inflacyjnych @GUS_STAT. Same wagi ruszyły się raczej zgodnie z intuicją. Więcej wydaliśmy na żywność, użytkowanie mieszkania, transport. Co ciekawe, spadała waga używek (papierosów i alkoholu). pic.twitter.com/qjlM5ugmYi
— mBank Research (@mbank_research) March 15, 2023
GUS podał długo wyczekiwane odczyty inflacji za styczeń i luty z uwzgl. nowych wag w koszyku. Wbrew oczekiwaniom, wstępny szacunek za styczeń został z tego tytułu… obniżony o 0,6 pp. do 16,6% r/r. Z kolei w lutym inflacja w górę do 18,4%. Dobrnęliśmy do szczytu w obecnym cyklu.
— Analizy Pekao (@Pekao_Analizy) March 15, 2023
Począwszy od marca GUS ponownie zacznie publikować tzw. szybkie szacunki inflacji (w styczniu i lutym publikacji tych nie było). O tempie wzrostu cen w marcu przekonamy się wstępnie już w piątek 31 marca. Kolejny pełny raport o inflacji światło dzienne ujrzy natomiast 14 kwietnia.
🟢 Zobacz też: Czy inwestowanie w złoto to najlepsza ochrona przed inflacją?
Pomiędzy tymi datami odbędzie się kwietniowe posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej (4-5 kwietnia). Na poprzednim posiedzeniu Rada zaprezentowała najnowszy zestaw projekcji dotyczących inflacji. Wynika z niego, że przy scenariuszu braku zmiany stóp procentowych (oraz braku wstrząsów, których w ostatnich latach przecież nie brakowało), inflacja w Polsce zejdzie w rejon celu inflacyjnego NBP (2,5% punktu procentowego z możliwością odchylenia w obie strony o 1 punkt procentowy) dopiero pod koniec 2025 r.
Planujemy kontynuację tematu
