Pod koniec 2022 r. na zlecenie Instytutu Finansów przeprowadzono badanie dotyczące opinii Polaków wobec proponowanych zmian w podatku Belki. Wyniki badania są interesujące.
Na wstępie krótka informacja – Instytut Finansów to utworzona w 2021 r. jednostka sektora finansów publicznych podległa Ministerstwu Finansów. Jak przekonuje instytucja, której siedziba mieści się w gmachu MF, przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie, „celem statutowym jednostki jest budowa świadomości finansowej w społeczeństwie, w ramach współpracy z ośrodkami naukowymi”. Jednym z efektów prac badawczych Instytutu Finansów jest publikacja dotycząca podatku Belki.
„Polacy o zmianach w opodatkowaniu przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych” to dokument składający się z dwóch części. W pierwszej przybliżona jest historia podatku oraz dane dotyczące wpływów do budżetu. Informacje te pokrywają się jednak z treścią artykułu Rekordowe wpływy z podatku Belki. Inwestorzy czekają na zmiany, zatem przejdziemy do omówienia drugiej części informującej o wynikach badań opinii.
Od 25 listopada do 1 grudnia 2022 r. Instytut Finansów we współpracy z agencją badawczą PBS pytał Polaków o rozważane zmiany w podatku od zysków kapitałowych.
– W 2022 r. Ministerstwo Finansów podjęło prace nad nowelizacją omawianego podatku, poszukując rozwiązań, które mają na względzie odciążenie fiskalne drobnych, niezawodowych inwestorów i osób prywatnych lokujących swoje oszczędności w bezpieczne i stabilne produkty. W przestrzeni medialnej pojawiła się propozycja obejmująca podwyższenie stawki opodatkowania z 19% do 20% oraz wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości do 10 tys. zł dochodu – tymi słowami opisano zmiany, o których w ubiegłym roku szeroko pisaliśmy (m.in. w artykułach Kwota wolna od podatku Belki zapowiedziana. „Chodzi o tych, którzy mają niewielkie dochody” i 20% podatku Belki to krok w złą stronę. Kwota wolna tego nie zmienia [Komentarz SII]).
W badaniu udział wzięła próba reprezentatywna ogólnopolska obywateli Polski w wieku 15+ (n=1004). Badanie zrealizowano przy pomocy techniki CATI (wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny). Maksymalny błąd statystyczny określono na +/-3,1%.
Większość Polaków nie chce progresywnego podatku Belki z kwotą wolną
Tylko 14% ankietowanych pozytywnie oceniło przedstawioną propozycję wprowadzenia progresywnego podatku Belki w postaci podwyższenia stawki podstawowej do 20% i ustanowienia kwoty wolnej do 10 000 zł. Z kolei negatywnie pomysł oceniło łącznie 42% badanych. 31% odpowiedzi to „ani pozytywnie, ani negatywnie”, a 12% „nie mam zdania/trudno powiedzieć”.
W komentarzu do badania, przedstawiciele Instytutu Finansowego stwierdzają, że „otrzymane wyniki należy uznać za zaskakujące w kontekście poglądów Polaków ujawnionych w innych badaniach”. W tym kontekście mowa przede wszystkim o popieraniu przez 55% ankietowanych progresji podatkowej oraz popieranie przez 53% redystrybucyjnej roli państwa.
– Rozważane zmiany w podatku od przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych wpisują się w te oczekiwania, a mimo to nie znalazły dużego poparcia społecznego. (…) Można przypuszczać, że negatywne opinie na ten temat mogą wynikać z niewielkiej wiedzy na temat rozważanych modyfikacji, a nawet aktualnej konstrukcji tego podatku. Jednak wiedza społeczeństwa w tym obszarze nie była poddana badaniu. Kwestie konsekwencji zmiany w konstrukcji tego podatku, zarówno dla indywidualnych płatników, jak i dla budżetu państwa mogą być nieoczywiste dla większości społeczeństwa. Podniesienie stopy podatkowej z 19% do 20% może jednoznacznie kojarzyć się z wyższymi obciążeniami podatkowymi. Jednocześnie jest dość prawdopodobne, że respondenci niezaznajomieni z omawianym tematem nie dostrzegli korzyści podatkowych wynikających z wprowadzenia kwoty wolnej od podatku – komentują autorzy raportu.
Na tym nie koniec – odpowiedzi na to samo pytanie zostały też poddane analizie przy uwzględnieniu kryterium dochodowego. Oto jak prezentuje się struktura odpowiedzi:
Drugie z zadanych pytań dotyczyły deklarowanego wpływu zmiany podatku od zysków kapitałowych na inwestowanie/oszczędzanie ankietowanych. Zdaniem 20% miałoby to wpływ na zwiększenie oszczędzanych i inwestowanych kwot, zdaniem blisko połowy nie miałoby to znaczenia.
Podobnie jak w przypadku pytania numer jeden, również i w kolejnym dokonano analizy odpowiedzi na podstawie kryterium dochodowego.
Wielkich zmian w podatku Belki (raczej) nie będzie
Dyskusja o głębokich zmianach w podatku Belki trwała w ubiegłym roku, jednak w 2023 r. zdecydowanie przygasła. Choć w poprzednich miesiącach przedstawiciele Ministerstwa Finansów wielokrotnie wypowiadali się na temat wprowadzenia kwoty wolnej czy podniesienia stawki podstawowej, to konkretów nie zobaczyliśmy, na co uwagę zwrócił ostatnio m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich. Na początku kwietnia rzecznik rządu Piotr Müller poinformował, że rząd nie planuje zmian w podatku.
– Prace analityczne nad ewentualną kwotą wolną od podatku Belki zostały zakończone, a decyzja w sprawie rozpoczęcia prac legislacyjnych nie została jeszcze podjęta. Prace dotyczyły przede wszystkim technicznych możliwości wprowadzenia tego rozwiązania, przy zachowaniu prostoty i proporcjonalności ewentualnych zmian. W ramach prac rozważano kilka alternatywnych scenariuszy bazowych, a analizy były oparte głównie o bilateralny dialog z instytucjami – poinformowało nas wówczas biuro prasowe Ministerstwa Finansów.
Warto dodać, że na żadnym etapie przedstawiciele resortu finansów nie przedstawili mechanizmu działania postulowanej kwoty wolnej. Obecnie podatek od zysków z lokat czy funduszy inwestycyjnych jest pobierany automatycznie, w przeciwieństwie do podatku od sprzedaży papierów wartościowych, w przypadku których inwestorzy samodzielnie muszą złożyć PIT. Kwota wolna obejmująca oba rodzaje oszczędzania/inwestowania musiałaby wziąć ten fakt pod uwagę (i np. zobowiązać Polaków do samodzielnego rozliczania podatku z produktów bankowych), co mogłoby prowadzić do niepożądanych komplikacji (trudno wyobrazić sobie, by posiadacze lokat i kont oszczędnościowcyh rokrocznie sami się rozliczali).
🟢 Zobacz też: Podatek Belki należy zmienić. Oto podatkowe propozycje SII
Pewna korekta w tym, jak polscy inwestorzy rozliczają się z fiskusem jednak będzie, choć nie obejmie ona stawki podatku czy kwoty wolnej. Najbliżej wprowadzenia w życie wydaje się zmiana pozwalająca na kompensowanie zysków i strat z różnych rodzajów inwestycji. Obecnie niemożliwa jest kompensacja np. wyniku z funduszy inwestycyjnych oraz sprzedaży akcji. Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych domagało się takiej możliwości, a ponadto protestowało przeciw pomysłom wyłączenia z kompensacji zysków i strat z CFD/Foreksu, z czego Ministerstwo Finansów się wycofało.
🟢 Więcej na ten temat w artykule: Podatek Belki: kompensacja dochodów i strat z funduszy i akcji obejmie też Forex/CFD.
Komentuje Michał Masłowski, wiceprezes Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych
„Lepsze jest wrogiem dobrego”
Polacy nie chcą „grzebania” przy podatkach. W ogóle nie dziwię się temu, że ankietowani alergicznie zareagowali na propozycję podwyższenia podatków. Po pierwsze to jest faktycznie podwyżka i naprawdę nie trzeba posiadać dużych oszczędności, żeby efektywnie odczuć zwiększenie obciążeń podatkowych.
A po drugie mam wrażenie, że każde pytanie, w którym jest zasugerowana jakakolwiek zmiana podatków zawsze odbije się negatywnym echem. Polacy po prostu nie wierzą różnym rozwiązaniom państwowym i nawet jak ta zmiana jest przedstawiana jako obniżenie podatków dla najmniej zarabiających, to w tym przypadku każdy przypomina sobie powiedzenie, że „lepsze jest wrogiem dobrego”.
🟢 Wszelkie bieżące informacje i komentarze dotyczące zmian w podatku Belki, który to temat wnikliwie śledzimy, zamieszczamy pod tagiem: pod tagiem Podatek giełdowy.
🟢 Z kolei kompendium wiedzy o tym, jak rozliczyć podatki od inwestycji znajdziesz w sekcji Podatek giełdowy.
