Wpływy do budżetu z podatku Belki w 2023 r. były rekordowe. Mimo to, nadal stanowiły niewielki procent wszystkich dochodów budżetowych. Inwestorzy czekają na realizację obietnicy o obniżeniu kontrowersyjnego podatku.
„Rekordowe wpływy z podatku Belki. Inwestorzy czekają na zmiany” – tak w lutym ubiegłego roku zatytułowaliśmy artykuł o wpływach z podatku, który od lat jest zmorą polskich inwestorów. 12 miesięcy później słowa te można powtórzyć, choć w nieco innym kontekście. Wpływy z podatku Belki są zdecydowanie wyższe niż rok wcześniej, zaś zmiany, na które czekają inwestorzy, mają być bardziej daleko idące.
Wpływy z podatku Belki w 2023 r. ostro w górę
Zacznijmy od twardych danych, udostępnionych przez Ministerstwo Finansów. Chociaż od zakończenia roku minęło już 1,5 miesiąca, to wciąż dysponujemy jedynie danymi obejmującymi okres styczeń-listopad. To w pełni wystarczy jednak, aby stwierdzić, że w 2023 r. wpływy z podatku Belki przekroczyły 8,5 mld zł i były najwyższe w historii (pełny zestaw danych jest jeszcze opracowywany przez resort finansów – gdy zostanie udostępniony, artykuł zaktualizujemy).
Nawet bez danych za grudzień, na uwagę zasługuje wysoki roczny wzorst wpływów (o blisko 50%). Wszystko wskazuje na to, że w 2023 r. wpływy z podatku od oszczędności i inwestycji będą dwukrotnie wyższe niż w 2021 r. i trzykrotnie wyższe niż w 2020 r. Wpływy z podatku Belki warto także zestawić z ogółem wpływów budżetowych, które według szacunków MF w 2023 r. wyniosły 574,1 mld zł.
W tym momencie warto przypomnieć, że podatek Belki nie jest osobnym i jednolitym podatkiem (nie ma ustawy o podatku Belki), lecz stanowi element ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowiony w 2002 r. podatek początkowo obejmował jedynie odsetki od oszczędności zgromadzonych w bankach i wynosił 20%. W 2004 r. podatek Belki obniżono do 19%, ale do ustawy o PIT dodano także zapis dotyczący opodatkowania zysków ze sprzedaży papierów wartościowych (również 19%).
Ważna uwaga – u niektórych autorów można znaleźć rozróżnienie na podatek Belki (od depozytów bankowych) i podatek giełdowy (sprzedaż papierów wartościowych), jednak nie jest to reguła – ze względu na taką samą stawkę oraz utrwaloną w społeczeństwie nazwę, podatkiem Belki potocznie nazywa się wszelkie opodatkowanie oszczędności i inwestycji, w tym także wypłaty dywidend (do których wrócimy w dalszej części artykułu).
Dane Ministerstwa Finansów za jedenaście miesięcy ubiegłego roku rozbić można na dwie wspomniane główne grupy. Takie ujęcie wyraźnie pokazuje, że wzrost wpływów z podatku to przede wszystkim efekt wpływów z części „oszczędnościowej”. To z kolei ma związek z wyższym oprocentowaniem depozytów i lokat niż rok wcześniej, co jest efektem wyższego średniego poziomu stóp procentowych (w 2022 r. RPP dopiero wdrażała w życie podwyżki).
Dla kontrastu, w części związanej ze sprzedażą papierów wartościowych wpływy okazały się niższe. Pod tym względem tym bardziej warto jednak poczekać na dane obejmujące grudzień, ponieważ polski rynek akcji miał bardzo dobrą końcówkę roku.
Na koniec wróćmy jeszcze do zasygnalizowanego tematu dywidend. Ministerstwo Finansów nie opublikowało danych za 2023 r., więc dysponujemy jedynie opisywanymi już danymi do 2022 r. Ważna uwaga – dane te dotyczą podatku dochodowego PIT od dywidend ze wszystkich spółek, nie tylko tych notowanych na GPW (art. 5a pkt 28 w związku z art. 5a pkt 31 ustawy PIT). Gwoli ścisłości, to samo tyczy się też wpływów z podatku ze sprzedaży papierów wartościowych – sprzedaż akcji spółek nienotowanych na giełdzie również wiąże się z koniecznością zapłacenia 19% podatku.
Dodatkowo, ryczałtową stawką 19% objęte są także dwie inne kategorie. Są to odsetki od pożyczek oraz odsetek i dyskonta od papierów wartościowych (752,8 mln zł w 2022 r.) oraz dochody z tytułu umów ubezpieczenia z funduszem kapitałowym (8 mln zł w 2022 r.). W przypadku tych kategorii również czekamy na oficjalne dane MF za 2023 r.
Zmiany w podatku Belki – premiera w lutym 2024 r.
Rok temu o zmianach w podatku Belki dyskutowano głównie w kontekście wdrażanej Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego oraz sondowanej przez Ministerstwo Finansów propozycję progresywnego podatku z kwotą wolną na poziomie 10 000 zł. Propozycje zapisane w SRRK wdrożono częściowo (udało się obronić kompensację z różnych źródeł, nie weszła w życie obniżka podatku od dywidend dla inwestorów długoterminowych), zaś wstępne propozycje MF dotyczące progresji nie zostały przekute w projekt ustawy.
Obecnie inwestorzy czekają na projekt ustawy zapowiedziany przez nową ekipę rządzącą. Celem jest realizacja złożonej w kampanii wyborczej obietnicy obniżenia podatku Belki od oszczędności i inwestycji. Według deklaracji złożonej przez ministra Andrzeja Domańskiego, projekt ustawy zostanie przedstawiony jeszcze w lutym. Z korespondencji resortu finansów z Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że obniżka podatków ma dotyczyć „oszczędności lub inwestycji kapitałowych do 100 tys. zł”, zaś ministerstwu zależy, by rozwiązania nie były skomplikowane.
Niezależnie od tego, jaki kształt przybiorą proponowane zmiany, ich wprowadzenie w życie będzie można nazwać rewolucją. Podatek Belki w obszarze papierów wartościowych nie przechodził żadnych większych zmian, z kolei w zakresie lokat bankowych ostatnim przełomowym momentem było wyeliminowanie z rynku tzw. lokat antybelkowych. Tego typu produkty bazujące na częstej kapitalizacji odsetek zniknęły w 2012 r.
🟢Wszystkie informacje i komentarze SII dotyczące podatku znajdziesz pod tagiem podatek giełdowy.
