Inwestujący i oszczędzający Polacy czekają na zmiany w podatku Belki, jednak projekt ustawy w tej sprawie wciąż nie wyszedł z ministerstwa. Ubiegłoroczne wpływy z tego podatku były zdecydowanie największe w historii.
Już w połowie lutego informowaliśmy, że wpływy z podatku Belki w 2023 r. były najwyższe w historii. Wówczas Ministerstwo Finansów udostępniało jedynie dane za okres od stycznia do listopada. Teraz natomiast dysponujemy danymi za cały ubiegły rok.
9,069 miliarda złotych – tyle w 2023 r. wyniosły wpływy do budżetu z podatku pobieranego od oszczędzających i inwestujących. To zdecydowanie najwięcej w trwającej dwie dekady historii funkcjonowania tego podatku w Polsce.
Wpływy z podatku Belki przedstawić można na tle innych wpływów do budżetu. Z szacunkowego wykonania budżetu państwa w 2023 r. wynika, że w ubiegłym roku dochody fiskusa wyniosły 574,1 mld zł wobec wydatków rzędu 659,7 mld zł. Dochody z podatku PIT, w skład których wchodzą dochody z podatku Belki, wyniosły 91,7 mld. Oznacza to, że podatek Belki odpowiadał za ok. 10% wpływów z PIT.
Jak zwykle przy omawianiu wpływów do budżetu, warto przypomnieć, że podatek Belki nie jest osobnym i jednolitym podatkiem (nie istnieje osobna ustawa o podatku Belki), lecz stanowi element ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowiony w 2002 r. podatek początkowo obejmował tylko odsetki od oszczędności zgromadzonych w bankach,. Jego stawka wynosiła wtedy 20%. W 2004 r. do ustawy o PIT dodano także zapis dotyczący opodatkowania zysków ze sprzedaży papierów wartościowych, ale stawkę podatku obniżono do 19% (także dla produktów bankowych).
Wzrost wpływów z podatku Belki rok do roku (+57,7%) dalece odbiega od dynamiki notowanej w latach poprzednich (+38,5% w 2022 r. i +36,6% w 2021 r.). To efekt utrzymujących się relatywnie wysokich stóp procentowych, które podbijają oprocentowanie depozytów i lokat bankowych. Budżet skorzystał także na wzrostach na rynkach akcji, a nawet na wysokiej inflacji, która podbiła oprocentowanie obligacji oszczędnościowych Skarbu Państwa (a przez to wartość pobieranego od nich podatku).
🟢Zobacz też: Wszystko o podatku giełdowym
Ważna uwaga – u niektórych autorów można znaleźć rozróżnienie na podatek Belki (od depozytów bankowych) i podatek giełdowy (sprzedaż papierów wartościowych), jednak nie jest to reguła. Ze względu na taką samą stawkę oraz utrwaloną w społeczeństwie nazwę, podatkiem Belki potocznie nazywa się wszelkie opodatkowanie oszczędności i inwestycji, w tym także dywidend. Danych o podatku pobranym od dywidend wypłaconych w 2023 r. Ministerstwo Finansów jeszcze nie udostępnia (otrzymamy je w drugiej połowie roku). W 2022 r. wpływy z tego tytułu wyniosły 4,186 mld zł wobec 3,341 mld zł w 2021 r. Co istotne – dane te obejmują dywidendy ze wszystkich spółek, nie tylko publicznych i notowanych na GPW.
Zmiany w podatku Belki. Piłka wciąż po stronie ministerstwa
O zmianach w podatku Belki najgłośniej było w pierwszych tygodniach nowego roku. 23 stycznia minister finansów Andrzej Domański zapowiedział, że do końca lutego przedstawiony zostanie projekt ustawy w tej sprawie („W lutym na pewno przedstawimy projekt”). Słowa te zostały dwa tygodnie później doprecyzowane przez wiceministra Jarosława Neneman, podsekretarz stanu w MF.
Luty jednak minął, a obiecanego projektu ustawy nie zobaczyliśmy. Co więcej, dopiero 11 marca minister Domański w wywiadzie dla „Pulsu Biznesu” przedstawił ogólne założenia projektowanych zmian w podatku. Ostatnia bardziej rozbudowana wypowiedź ministra finansów na temat podatku Belki datowana jest na 25 marca. Jak dowiedzieliśmy się w Ministerstwie Finansów, wewnętrzne prace nad projektem wciąż trwają.
– Projekt ustawy zmieniającej ustawę PIT w zakresie zmian w opodatkowaniu dochodów (przychodów) z kapitałów pieniężnych został skierowany do uzgodnień wewnętrznych. Obecnie trwa uzgadnianie zgłoszonych uwag z komórkami organizacyjnymi Ministerstwa Finansów – poinformowało biuro prasowe resortu finansów w odpowiedzi na pytania SII.
|
💸🏛️Zmiany w podatku Belki. Co wiemy obecnie
W przypadku lokat o zapadalności powyżej roku zwolnione z podatku – w ramach osobnego produktu bankowego – zwolnione byłyby dochody odpowiadające wartości wynikającej z pomnożenia 100 000 zł przez stopę depozytową NBP albo innego mnożnika z nią związanego. Z kolei w przypadku papierów wartościowych albo inwestycji w fundusze również miałaby obowiązywać kwota wolna, wyznaczana jako iloczyn 100 000 zł i stopy depozytowej NBP lub mnożnika. Nie będzie natomiast wymogu utrzymywania inwestycji przez określony czas (np. rok lub dłużej, jak w przypadku środków zgromadzonych w bankach).
Obecnie stopa depozytowa NBP wynosi 5,25% i jest o 0,5 punktu procentowego niższa od stopy referencyjnej NBP (najczęściej podawanej w mediach wartości). 5,25% pomnożone przez wskazany przez ministra finansów limit 100 000 zł daje kwotę wolną na poziomie 5250 zł. W przyszłości wartość ta z pewnością się zmieni, wraz ze zmianami stóp procentowych przez NBP.
🟢 Opinię SII na temat przedstawionych zmian znajdziesz w artykule: Podatek Belki po nowemu nie wygląda na przełom. Potrzebne są większe zmiany [Opinia SII] |
Kolejnych wypowiedzi przedstawicieli resortu finansów na temat zmian w podatku Belki szukać można w odpowiedziach na interpelacje poselskie. 27 marca Jarosław Neneman odpowiedział na pytanie zadane przez posła Konfederacji Przemysława Wiplera. Pismo nie zawierało istotnych detali dotyczących projektowanych zmian.
W tym kontekście warto dodać, że Konfederacja przedstawiła własny projekt ustawy dotyczący zmian w podatku Belki. Naszą ocenę tych propozycji znajdziesz w artykule: Konfederacja proponuje zmiany w podatku Belki. To nie są dobre zmiany [Opinia SII].
Ministerstwo Finansów: zmiany w podatku Belki w Sejmie w II lub III kwartale
Kolejnych odpowiedzi posłom Jarosław Neneman udzielił 15 oraz 16 kwietnia. Z odpowiedzi na interpelacje dowiadujemy się, jaki jest stan prac nad projektem.
– Obecnie projekt ustawy znajduje się w konsultacjach wewnętrznych. Jeszcze w bieżącym kwartale zostanie przekazany do uzgodnień zewnętrznych i konsultacji publicznych. Po ich zakończeniu zostanie przedstawiony do przyjęcia przez Radę Ministrów. Dopiero po przyjęciu przez Radę Ministrów projekt może zostać złożony do Sejmu. Planujemy, że nastąpi to pod koniec bieżącego kwartału lub na początku III kwartału 2024 r. – napisał wiceminister Neneman.
W odpowiedzi na interpelację zawarta została także informacja o szacowanym spadku wpływów do budżetu.
– Zakłada się, że zmiany te zaczną obowiązywać od 2025 r., a więc wprowadzane preferencje podatkowe będą wywierały skutki budżetowe dopiero od tego roku. Ogólnie szacowany ubytek dochodów budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z wprowadzeniem zmian w opodatkowaniu dochodów (przychodów) z kapitałów pieniężnych wyniesie w 2025 r. około 1,5 mld zł, a w latach 2026 i 2027 około 1,4 mld zł. – stwierdził wiceminister Neneman.
Przedstawione założenia do projektu ustawy budziły obawy o nadużycia (np. związane z wielokrotnym korzystaniem z ulgi lub korzystaniem z kwoty wolnej przysługującej innym osobom). MInisterstwo zapewnia, że i na to jest przygotowane.
– W celu przeciwdziałania ewentualnemu nieuprawnionemu korzystaniu przez podatników z tego zwolnienia, w projekcie zostaną wprowadzone rozwiązania zabezpieczające. Natomiast czynności organów KAS zarówno dotyczące kontroli, jak i postępowania podatkowego, w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa podatkowego, będą odbywały się na obecnie istniejących zasadach – wyjaśnił Jarosław Neneman.
W odpowiedzi wiceministra znalazł się także pakiet innych działań, którymi MF ma zamiar wspierać polski rynek kapitałowy.
– Resort finansów będzie wspierać Giełdę Papierów Wartościowych w działaniach zmierzających do poprawy płynności na rynku i wprowadzania nowych produktów. W szczególności uważamy, iż giełda potrzebuje produktów oszczędnościowych, które mogłyby stać się alternatywą dla innych form inwestowania, w tym inwestowania bezpośrednio w nieruchomości. Ponadto, dalszemu wsparciu powinny podlegać produkty niskokosztowe, jak np. ETF. Istotne znaczenie dla promowania giełdy jako atrakcyjnej formy oszczędzania powinny mieć również działania zmierzające do poprawy zasad ładu korporacyjnego, w szczególności w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Nie bez znaczenia dla krajowego rynku kapitałowego będą również miały działania podejmowane na poziomie Unii Europejskiej, w szczególności procedowany obecnie pakiet zmian nazywany Strategią dla inwestorów detalicznych (ang. Retail investment strategy – RIS) – stwierdził wiceminister.
🟢SII śledzi wszystkie propozycje zmian dotyczących podatku Belki i na etapie konsultacji włączy się w proces, którego wynikiem powinno być przyjęcie rozwiązań podatkowych odpowiednich zarówno dla portfeli inwestorów, jak i wyzwań stojących przed polskim rynkiem kapitałowym i całą gospodarką.
