Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Jak działa, jaka jest kwota gwarancji i czego dotyczy

Bankowy Fundusz Gwarancyjny sprawia, że większość klientów banków nie boi się o to, co stanie się z ich pieniędzmi w momencie bankructwa banku. Nie znaczy to, że BFG gwarantuje wszystko, wszystkim i zawsze. Właśnie dlatego warto znać zasady gwarancji BFG.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja, która w Polsce odpowiada za gwarantowanie depozytów w bankach do równowartości 100 000 euro. Przy kursie z 15 października 2024 r. jest to 429 130 złotych.

Większość oszczędzających Polaków zgromadziło w jednym banku mniejszą kwotę, wobec czego na co dzień przy podejmowaniu decyzji o tym, w którym banku ulokować pieniądze nie zastanawiamy się nad ryzykiem upadłości banku. Funkcjonowanie BFG reguluje ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Najwięcej środków objętych gwarancjami BFG przechowywanych jest w bankach komercyjnych. Oto lista banków komercyjnych objętych gwarancjami BFG (stan na 1 października 2024 r.).

Gwarancja BFG – lista banków komercyjnych

1. Alior Bank SA
2. Bank BPH SA
3. Bank Handlowy w Warszawie SA (w tym: Citi Handlowy)
4. Bank Millennium SA (w tym: eurobank)
5. Bank Nowy SA
6. Bank Ochrony Środowiska SA
7. Bank Pocztowy SA (w tym EnveloBank)
8. Bank Polska Kasa Opieki SA (posługujący się nazwą handlową Pekao SA)
9. Bank Polskiej Spółdzielczości SA
10. BNP Paribas Bank Polska SA (w tym GOoptima)
11. Credit Agricole Bank Polska SA
12. Deutsche Bank Polska SA
13. DNB Bank Polska SA
14. ING Bank Śląski SA
15. mBank SA
16. Mercedes-Benz Bank Polska SA
17. Nest Bank SA
18. Plus Bank SA
19. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA (posługujący się nazwą handlową PKO BP oraz Inteligo)
20. Santander Bank Polska SA (d. Bank Zachodni WBK SA)
21. Santander Consumer Bank SA
22. SGB-Bank SA
23. Toyota Bank Polska SA
24. VeloBank SA (d. Bank BFG SA)

Drugą grupę podmiotów objętych gwarancjami BFG są banki spółdzielcze, których w Polsce jest blisko 500. Z gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Korzystać mogą także klienci, którzy posiadają depozyty w Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK). Listę wszystkich podmiotów objętych gwarancjami znaleźć można na stronie BFG.

Na funkcjonowanie BFG „zrzucają się” banki, w formie wpłaty obowiązkowych składek na fundusz gwarancyjny banków. Składki odprowadzają też SKOK-i, na fundusz gwarancji kas. Analogicznie zasilane są fundusz przymusowej restrukturyzacji banków oraz fundusz przymusowej restrukturyzacji kas. Wysokość składek określa BFG, w 2024 r. fundusz przymusowej restrukturyzacji banków zasilony został kwotą 1,563 mld zł. Docelowo środki systemu gwarantowania depozytów powinny wynosić 1,6% kwoty środków gwarantowanych.

Ogólne zasady gwarantowania depozytów w BFG

Oto kilka najważniejszych faktów określających zasady gwarantowania depozytów przez BFG:

• Ochronie podlegają środki zgromadzone na rachunkach bieżących, kontach oszczędnościowych i lokatach terminowych
  
  

  🟢 Lokaty bankowe – zysk (prawie) pewny, ale (zazwyczaj) niewielki

  🟢 Konto oszczędnościowe – pomiędzy lokatą a zwykłym rachunkiem

• Gwarancja BFG obejmuje a także inne należności deponenta (klienta banku), w tym wynikające z bankowych papierów wartościowych (BPW) wystawionych przed 2 lipca 2014 r. Nie chodzi tu o akcje banków, ale specjalne dłużne papiery wartościowe
   
• Ochronie nie podlega pieniądz elektroniczny w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych. Jest to pieniądz przechowywany na elektronicznych nośnikach informacji takich jak przedpłacone karty płatnicze czy aplikacje w smartfonach oferowane nie tylko przez banki, ale i fintechy
   
• Ochronie podlegają środki zgromadzone w polskim złotym i w walutach obcych. Wypłata zawsze następuje jednak w złotych
   
• Ochronie nie podlegają środki wpłacone do banku spółdzielczego albo SKOK-u tytułem udziałów członkowskich, udziałów inwestorskich, wpisowego i wkładów członkowskich
   
• Ochronie podlegają środki o wartości nieprzekraczającej równowartości w złotych 100 000 euro jest gwarantowana w całości. Do wyznaczenia limitu przyjmuje się kurs ogłaszany przez NBP na dzień wskazany w decyzji KNF o zawieszeniu działalności banku lub wystąpienia przez BFG z wnioskiem o upadłość banku.
   
• Limit kwoty gwarancji obejmuje także należne odsetki
   
• W jednym banku jeden klient posiada limit gwarancji BFG na poziomie równowartości 100 000 euro. Jeżeli osoba taka ma więcej rachunków w różnych bankach, to w każdym banku posiada odrębny limit gwarancji
   
• Jeżeli rachunek bankowy jest wspólny, to każdemu ze współposiadaczy przysługuje odrębna kwota gwarancji. Nawet przy wspólności majątkowej małżonków, każde z nich traktowane jest jako odrębny deponent (klient) banku
   
• Gwarancje BFG dotyczą także rachunków osób małoletnich
  
  
• Dla rachunków firmy inwestycyjnej, na której zdeponowano środki klientów, pełen limit gwarancji przysługuje każdemu z klientów oddzielnie

Wyższe gwarancje BFG

W szczególnych przypadkach możliwe jest, że kwota gwarancji BFG będzie wyższa niż standardowa – zamiast równowartości 100 000 euro może być to równowartość 200 000 euro. Mowa np. o sytuacjach, w których na konto klienta trafiły środki pochodzące ze:

• Sprzedaży nieruchomości (lub jej części) niezwiązanej z prowadzeniem działalności gospodarczej
• Wpływie na rachunek środków z podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej
• Nabycia spadku
• Wypłaty środków z ubezpieczenia na życie albo dożycie, jak również z tytułu nieszczęśliwego wypadku
• Wypłaty odprawy, w tym odprawy emerytalnej lub rentowej

Dodatkowo, limit gwarancji BFG powiększany jest o 100% środków podchodzących z wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia. Wyższe limity obowiązują w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu na rachunek.

Co zrobić, jeżeli w upadającym banku mamy więcej pieniędzy niż przewidują gwarancje BFG? W teorii można dochodzić roszczeń na ogólnych zasadach prawa upadłościowego. W praktyce jednak w upadających instytucjach finansowych zazwyczaj nie zostaje odpowiednio dużo środków, aby zaspokoić roszczenia klientów.

Jak i do kiedy odebrać środki z BFG?

Środki z BFG można otrzymać w gotówce albo przelewem na wskazany rachunek. O szczegółach klienci banku informowani są przez Fundusz, m.in. w formie komunikatu zamieszczonego na stronie internetowej.

Maksymalny czas na odbiór środków z BFG możliwy jest w siedzibie Funduszu do końca roku, w którym upływa 5 lat od dnia spełnienia warunku gwarancji. Po tym czasie roszczenia klientów ulegają przedawnieniu!